Kurtyna. Herkules Poirot. Tom 39

"Nie ma moim zdaniem nic smutniejszego niż spustoszenie, jakie czyni starość."
Christie, obawiając się o swoje życie podczas II wojny światowej, napisała ostatnie książki o Herkulesie Poirocie i Pannie Marple na początku lat czterdziestych, i zapieczętowała je w skarbcu aż do kilku lat przed śmiercią. Zakładała, że będą to ostatnie powieści z jej detektywistycznymi bohaterami. Wolała Marple od Poirota, którego w latach sześćdziesiątych miała już naprawdę dość, nazywając go "egocentrycznym pełzaczem". Jednak, w przeciwieństwie do Conana Doyle'a, Christie oparła się pokusie uśmiercenia swojego detektywa, póki był jeszcze popularny. Widziała siebie jako osobę mającą dostarczać rozrywki, której zadaniem było produkować to, co publiczność lubi. Christie popełniła błąd w 1920 roku, przedstawiając swojego belgijskiego detektywa jako już emerytowanego, by następnie pisać o nim jako o głównym bohaterze przez kolejne pięćdziesiąt lat. Czy mamy więc przypuszczać, że przeszedł na emeryturę w wieku 40 lat? 20? Poirot powraca do Styles, gdzie rozgrywała się pierwsza powieść Poirota, napisana w 1920 roku, gdy Christie miała 30 lat. Kurtyna została opublikowana w 1975 roku, mniej niż rok przed jej śmiercią w 1976 roku! 55 lat pisania Poirota! Dobrze dla nas i dla niej. Nam dostarczyła mnóstwo zabawy, a sama stała się jednym z najlepiej sprzedających się autorów.

I bez względu na to, ile ma lat, potrzebujemy, aby nasz główny bohater z cudownymi wąsami był w pełni władz umysłowych aż do samego końca. Czy to realistyczne? Cóż, wydaje się, że jego mowa i zdolności poznawcze są niezmienne. Zanik pamięci jest motywem przewodnim tej i wielu ostatnich książek osiemdziesięciokilkuletniej Christie, ale nie dla Poirota! On rozwiązuje zbrodnię, jak zawsze, choć jest ona skomplikowana i wymagająca. Książka zawiera również powrót z wczesnych części serii - Kapitan Hastings, bufon, który ponownie opowiada historię, nie rozumiejąc co się dzieje.

Zważywszy na tytuł książki, przekaz ostatniej książki Christie można potraktować przez pryzmat teatru. Okrywamy nawet, iż główny bohater przywdziewał pewien kostium i odgrywał pewną rolę. Być może nie możemy mówić o "Kurtynie" jako o jednej z najlepszych książek Christie, ale jest mądra i dobrze napisana. Da się zauważyć pewne paradoksy, jako że, Herkules bardziej przypomina swoim zachowaniem Herkulesa tworzonego w latach czterdziestych, a nie tego tworzonego w latach siedemdziesiątych. Nie przeszkadza to oczywiście w odbiorze.

Ogólnie rzecz biorąc, dobrze było znów ujrzeć Hastingsa i zakończyć tam, gdzie zaczęliśmy, w Styles. A morderca - seryjny morderca - i sposób, w jaki zabija, jest oryginalny i interesujący. Jest to bardzo dobra książka w kanonie Christie i ze względu na charakter zabójcy i ze względu na serię wielkich niespodzianek w fabule zasługuje na najwyższą notę.

Jak mam to ująć… chyba pierwszy raz w życiu miałam ochotę zamknąć książkę w połowie, tylko po to, żeby odłożyć w czasie moment, kiedy będę musiała pożegnać się z bohaterem. A jednak czytałam dalej, jak nałogowiec, bo przecież to Agatha Christie - ona umie tak zakręcić fabułę, że wiesz, że będzie bolało, ale i tak lecisz w to po uszy.

„Kurtyna” to nie jest zwykły kryminał, to jest pożegnalny spektakl Herkulesa Poirot. I to w stylu, który jest jednocześnie wzruszający, wciągający i moralnie cholernie niejednoznaczny. Po „Morderstwie w Orient Ekspresie” byłam pewna, że nic mnie już tak nie uderzy, a tu proszę, kolejny majstersztyk. 

Akcja wraca do miejsca, gdzie wszystko się zaczęło - do Styles. Tylko że teraz to już nie jest świeża, pełna życia posiadłość, a raczej senne, trochę ponure pensjonatowe gniazdko, odcięte od świata. Idealne tło dla tego, co się wydarzy. Hastings wraca na wezwanie Poirota, który jest już bardzo chory. I tu zaczyna się gra, w której co jest szokujące detektyw od początku wie, kto jest potencjalnym mordercą, ale… nie może, a może nie chce, tego ujawnić.

I to jest największy pazur tej książki. Christie stawia czytelnika w niewygodnej pozycji: czy można skazać kogoś za zbrodnię, której jeszcze nie popełnił? W filmach i książkach sci-fi to temat rzucony na prawo i lewo, ale tutaj, w kryminale, jest jak bomba emocjonalna. Przecież to nie prawo przewiduje przyszłość, a genialny, choć starzejący się umysł Poirota. I tu pojawia się to pytanie: czy ratując jedną ofiarę, nie stajesz się sam sędzią i katem?

Styl Agathy Christie jest tu trochę inny niż w jej bardziej “klasycznych” zagadkach. Jest mniej biegania po śladach, a więcej napięcia psychologicznego. Hastings jako nasze „oczy i uszy”, niby jest blisko, a tak naprawdę wie tylko tyle, ile pozwoli mu Poirot. Czyta się to jak kryminał zamkniętego pokoju, ale w wersji „zamkniętego pensjonatu”, gdzie każdy jest potencjalnym winowajcą, a ja co kilka stron zmieniałam zdanie, kto tym winowajcą jest.

Zakończenie? No cóż… emocjonalny cios prosto w serce. Takie, po którym człowiek przez chwilę patrzy w ścianę i myśli: „czy to się naprawdę wydarzyło?”. A jednak to pasuje. To jest dokładnie takie wyjście ze sceny, na jakie zasłużył Poirot.

Mała rada: jeśli dopiero zaczynacie przygodę z Christie, zostawcie „Kurtynę” na koniec. Nie chodzi nawet o spoilery (choć i takie się tu czają), ale o to, że ta książka smakuje najlepiej, gdy znacie już tego wąsatego Belga od podszewki.

Podsumowując: polecam każdemu, kto chce zobaczyć mistrzynię w akcji i przekonać się, że detektyw może wygrać sprawę, nawet jeśli stawka jest niemożliwa. Ale ostrzegam, będziecie mieć w oczach nie tylko błysk podziwu, ale i trochę łez.

"Nie ma moim zdaniem nic smutniejszego niż spustoszenie, jakie czyni starość."
Christie, obawiając się o swoje życie podczas II wojny światowej, napisała ostatnie książki o Herkulesie Poirocie i Pannie Marple na początku lat czterdziestych, i zapieczętowała je w skarbcu aż do kilku lat przed śmiercią. Zakładała, że będą to ostatnie powieści z jej detektywistycznymi bohaterami. Wolała Marple od Poirota, którego w latach sześćdziesiątych miała już naprawdę dość, nazywając go "egocentrycznym pełzaczem". Jednak, w przeciwieństwie do Conana Doyle'a, Christie oparła się pokusie uśmiercenia swojego detektywa, póki był jeszcze popularny. Widziała siebie jako osobę mającą dostarczać rozrywki, której zadaniem było produkować to, co publiczność lubi. Christie popełniła błąd w 1920 roku, przedstawiając swojego belgijskiego detektywa jako już emerytowanego, by następnie pisać o nim jako o głównym bohaterze przez kolejne pięćdziesiąt lat. Czy mamy więc przypuszczać, że przeszedł na emeryturę w wieku 40 lat? 20? Poirot powraca do Styles, gdzie rozgrywała się pierwsza powieść Poirota, napisana w 1920 roku, gdy Christie miała 30 lat. Kurtyna została opublikowana w 1975 roku, mniej niż rok przed jej śmiercią w 1976 roku! 55 lat pisania Poirota! Dobrze dla nas i dla niej. Nam dostarczyła mnóstwo zabawy, a sama stała się jednym z najlepiej sprzedających się autorów.

I bez względu na to, ile ma lat, potrzebujemy, aby nasz główny bohater z cudownymi wąsami był w pełni władz umysłowych aż do samego końca. Czy to realistyczne? Cóż, wydaje się, że jego mowa i zdolności poznawcze są niezmienne. Zanik pamięci jest motywem przewodnim tej i wielu ostatnich książek osiemdziesięciokilkuletniej Christie, ale nie dla Poirota! On rozwiązuje zbrodnię, jak zawsze, choć jest ona skomplikowana i wymagająca. Książka zawiera również powrót z wczesnych części serii - Kapitan Hastings, bufon, który ponownie opowiada historię, nie rozumiejąc co się dzieje.

Zważywszy na tytuł książki, przekaz ostatniej książki Christie można potraktować przez pryzmat teatru. Okrywamy nawet, iż główny bohater przywdziewał pewien kostium i odgrywał pewną rolę. Być może nie możemy mówić o "Kurtynie" jako o jednej z najlepszych książek Christie, ale jest mądra i dobrze napisana. Da się zauważyć pewne paradoksy, jako że, Herkules bardziej przypomina swoim zachowaniem Herkulesa tworzonego w latach czterdziestych, a nie tego tworzonego w latach siedemdziesiątych. Nie przeszkadza to oczywiście w odbiorze.

Ogólnie rzecz biorąc, dobrze było znów ujrzeć Hastingsa i zakończyć tam, gdzie zaczęliśmy, w Styles. A morderca - seryjny morderca - i sposób, w jaki zabija, jest oryginalny i interesujący. Jest to bardzo dobra książka w kanonie Christie i ze względu na charakter zabójcy i ze względu na serię wielkich niespodzianek w fabule zasługuje na najwyższą notę.

Z ciężkim sercem czytałam tę ostatnią powieść z serii o Herkulesie. Towarzyszyłam mu i rozwiązywałam u jego boku (nie za każdym razem z powodzeniem) zagadki przez prawie dwa i pół roku, więc pożegnanie nie było łatwe. Tym bardziej bolesne, że autorka postanowiła zakończyć serię, kończąc tym samym życiową drogę swojego ulubionego bohatera. Tak czy inaczej, było to bardzo smutne rozstanie. Cieszę się jednak, że Agatha Christie w pięknym stylu spuściła kurtynę, dając nam kolejną wspaniałą zagadkę dotyczącą morderstwa.

Akcja ponownie rozgrywa się w Styles, gdzie wszystko się zaczęło wiele lat temu, gdzie po raz pierwszy spotkaliśmy Poirota i kapitana Arthura Hastingsa. Teraz, wiele lat później, obaj powracają do Styles, Poirot w ostatnim etapie życia, a kapitan Hastings w kwiecie wieku, aby złapać przestępcę, który jest odpowiedzialny za wiele zbrodni z przeszłości i który może uderzyć ponownie i ponownie, jeśli nie zostanie powstrzymany. Zważywszy na zły stan zdrowia Poirota, to Hastings musi być jego oczami i uszami. Jak zwykle oczywiście Hastings miesza w głowach :), ale dzięki niezrażonemu mózgowi Poirota wszystko zostaje pomyślnie rozwiązane.

Agatha Christie tworzy tu sprytną i oryginalną fabułę na zakończenie sławnej kariery Poirota. Jest to, według mnie, jedna z najlepszych zagadek morderstw w całej serii. Poirot staje przeciwko niebezpiecznemu i psychopatycznemu przestępcy, który popełnia zbrodnie za pośrednictwem innych, będąc jedynie pośrednio odpowiedzialnym za swoje przerażające zachowanie. Po raz pierwszy w powieści z gatunku kryminału zetknęłam się z przestępcą, który pośrednio podżega do zbrodni, bez którego manipulacji zbrodnia prawdopodobnie nigdy nie zostałaby popełniona. Agatha Christie poświęciła wiele myśli i rozważań tej ostatniej historii, co naprawdę doceniam. Po braku Hastingsa w późniejszych powieściach, ucieszyłam się z ostatniej kombinacji Poirot-Hastings, choć wiemy jak ta kombinacja działa :)

To była ciekawa historia. Nawet ze smutnym upadkiem Poirota, podobała mi się. Pierwsza powieść z serii, "Tajemnicza historia w Styles", jest nadal moją ulubioną, a Styles darzę z tego powodu szczególną sympatią. Powrót tam, by wszystko zakończyć, miał dla mnie sentymentalną wartość. Ogólnie rzecz biorąc, Agatha Christie oddała honory swoim wiernym fanom Poirota, kończąc serię tak wielkim finałem, jak ten.