Kulturowe sprzeczności kapitalizmu

Daniel Bell, amerykański socjolog o polskich korzeniach żydowskich, był istotnym diagnostą współczesnej kultury i społeczeństwa. Już ponad pół wieku temu potrafił zidentyfikować zjawisko kontrkultury i rodzący się postmodernizm. Bell, jako jeden z pionierów, przewidział nadejście epoki postindustrialnej oraz społeczeństwa opartego na wiedzy. W 1967 roku z niezwykłą przenikliwością opisał przyszłość związaną z Internetem, prognozując, że komputery domowe i biurowe zostaną połączone z centralnymi źródłami informacji i bibliotekami.

Jego książka "Kulturowe sprzeczności kapitalizmu" z 1976 roku stała się klasyką myśli społecznej XX wieku, a dzięki swojej wpływowości została wyróżniona przez Times Literary Supplement jako jedna ze stu najbardziej znaczących powojennych publikacji. Bell z dogłębną analizą opisuje podstawowy konflikt, jaki towarzyszy postindustrialnemu społeczeństwu: z jednej strony etyka purytańskiego kapitalizmu opierająca się na opóźnionej gratyfikacji oraz odkładaniu konsumpcji w czasie, a z drugiej – promowany przez ten sam kapitalizm konsumpcjonizm oraz ideologia osobistej wolności, które zachęcają do natychmiastowego korzystania z życia. Polityka staje przed wyzwaniem pogodzenia tych sprzecznych wartości ekonomicznych i kulturalnych.

Teoretyczne rozważania Bella mają złożony charakter, ponieważ mimo że wyraża się jako socjalista w kontekście gospodarczym, liberał polityczny i konserwatysta kulturowy, niepokoi go zanik transcendentnej etyki, co wyraźnie odzwierciedla jego liberalne poglądy.