Dom dzienny, dom nocny

<p>Olgi Tokarczuk nie trzeba chyba nikomu przedstawiać. Polska noblistka cieszy się w naszym kraju powszechnym uznaniem i popularnością, a jej książki do dziś nie schodzą z list krajowych bestsellerów. Jej styl jest unikatowy i wyjątkowy, stworzyła pewną swoją markę, która jest znakiem jakościowej tzw. literatury wysokoartystycznej. “Dom dzienny, dom nocny” to sztandarowy przykład jej stylu. Na książkę składają się krótkie fragmenty, drobne opowieści, przesiąknięte głębokim, czułym ludzkim spojrzenie, a także pewną mitologią.</p><p>Autorka tworzy mozaikę miasteczka, Nowej Rudy. Jest to małe miasteczko na Dolnym Śląsku, które w wyniku wojen i okupacji, należało do trzech różnych państw - Niemiec, Polski oraz Czechosłowacji. Narratorka (którą można identyfikować jako personę Olgi Tokarczuk) i jej mąż przenieśli się do Nowej Rudy, ponieważ dzięki polityce przesiedleńczej ziemia i domy były tam tanie. Nie dowiadujemy się o nich wiele, ale poczucie “zmiany miejsca” jest wyraźnie silne. Oprócz zajmowania się domem kobieta pisze, więc zaczyna zbierać opowieści o mieście, jego mieszkańcach, historii i mitach. Niektóre z nich mają legendarny, czy też baśniowy sznyt - owiane są tajemnicą, która w racjonalny sposób nie może zostać wyjaśniona.</p><p>Marta, sąsiadka kobiety, jest źródłem historii miasta. Jest archetypiczną, upiorną kobietą, której rzadkie wypowiedzi są zazwyczaj “odklejone od rzeczywistości”. Jest też jedyną bliską przyjaciółką narratorki.</p><p>Nie czytałem “Biegunów”, nie jestem więc w stanie porównać tej książki do bodaj najpopularniejszego dzieła Tokarczuk. Wiem jednak, że książki łączy podobna struktura narracyjna, że też składa się ona z krótkich rozdziałów, który każdy dotyczy zupełnie innej historii. Mi osobiście taki styl bardzo się podoba. Takie krótkie opowiastki, to świetna okazja, by książkę czytać fragmentarycznie, “z doskoku”, raz na jakiś czas i w niewielkich ilościach. Książkę przeczytałem jeżdżąc autobusem do pracy i z powrotem i za każdym razem była to przyjemna przygoda. Myślę, że gdybym ją przeczytał “na raz” to nie sprawiłaby mi takiej przyjemności. Tak, przynajmniej uważam “Dom dzienny, dom nocny” za przykład naprawdę dobrej współczesnej prozy polskiej (o którą w dzisiejszych czasach tak trudno) i szczerze polecam zapoznanie się z tą książką. “Wyjątkowa” - to słowo najlepiej ją opisuje.</p>

<p>“Dom dzienny, dom nocny” przypomina mi najbardziej znaną powieść polskiej noblistki, Olgi Tokarczuk, czyli “Biegunów”. Obie książki łączy fakt, że zostały napisane w formie krótkich rozdziałów, winiet, które opowiadają spektrum różnorakich historii, skupia się na wielu wątkach. I tak jak “Bieguni” to powieść rozbiegana, rozedrgana, podróżnicza i światowa, tak “Dom dzienny, dom nocny” to osadzona lokalnie historia, która przemierza ogromne przestrzenie czasu. Rozpisana w małych opowieściach, buduje ogromny, monolityczny obraz Nowej Rudy - małego miasteczka na Śląsku. Akcja skupia się głównie na tej miejscowości, ale narratorka (która przez całą książkę pozostaje bezimienna) nie omieszka zaglądnąć również do okolicznych wsi. Wszystko to po to, aby przedstawić w jak najszerszym kontekście dzieje tego miejsca.</p><p>Oldze Tokarczuk udało się coś niesamowitego. Poznając te historie, serio czułem się jakbym czytał kronikę Nowej Rudy. Przeżywałem wraz z bohaterami ich historie, dużo myślałem na temat przedstawionych opowieści. Autorka ma wyjątkowy dar “gawędziarstwa”, pisania w sposób przejrzysty, jasny, skłaniający do refleksji i poruszający. Widzę to nie tylko w tej książce, ale i w ogóle jej twórczości, którą niesamowicie cenię. Jest to dzieło ambitne, pełne zadumy nad historią i rzeczywistością. Tokarczuk podejmuje próbę wytłumaczenia tego “jak działa świat”, często przedstawiając osobisty kontekst. Wydaje mi się, że niemal zawsze trafia w sedno problemu i jest w stanie przedstawić interesujące wnioski.</p><p>Jedno z najlepszych dzieł literatury pięknej, jakie kiedykolwiek czytałem. To jeden z tych książek, które sprawiają, że większość fikcji literackiej wygląda tak zwyczajnie. Przez prawie 400 stron Tokarczuk skrzętnie kreśli cudowne dzieło, w którym praktycznie nie widzę wad. I choć nie jest to moja ulubiona pozycja z jej dorobku (jednak nadal będę się upierał, że “Prowadź swój pług przez kości umarłych” to jej najlepsza powieść), to bawiłem się przy niej świetnie. Z pewnością kiedyś do niej wrócę, bo ta lektura była… cóż, magiczna.</p>

“Dom dzienny, dom nocny” to niezwykły zbiór pięknych opowiadań, pełnych pozornie zwyczajnych miejsc, ludzi i zdarzeń. Wiele historii rozwija się wokół rzeczywistego, małego dolnośląskiego miasteczka Nowa Ruda. Opowieści wydają się oderwane i indywidualne, ale w rzeczywistości przeplatają się przez całą historię regionu. Są tu przeskoki w czasie i wspomnienia, a jedynym "stałym" elementem (prawdziwą osią opowieści?) jest narratorka.<br> <br> Narratorka i jej wiecznie obecna starsza sąsiadka Marta snują opowieści o tym, co było, o wydarzeniach, które miały miejsce, o ludziach, którzy żyli, i miejscach, które kiedyś istniały.<br> Można tu znaleźć średniowieczny pamiętnik o dziwnej świętej, i o młodym mnichu, który spisał jej historię, opowieść o byłym nauczycielu, który zamienił się w wilkołaka, strasznego potwora, który żył na dnie jeziora, i wiele, wiele innych.<br> <br> I wreszcie, można znaleźć małe wycinki z życia codziennego (jakkolwiek dziwne by się nie wydawały): tajniki perukarstwa, dziwne przepisy na grzyby, beztroskich przyjaciół obserwujących gwiazdy, polsko-czechosłowackie wędrówki graniczne, ukryte spotkania seksualne... Wśród tych stron znajdziecie wiele smutku, żalu, efemeryczności, osobliwości... Ale na koniec tego wszystkiego Twoje serce i umysł wypełni optymizm i zaduma - przynajmniej tak było w moim przypadku ;)<br> <br> <br> Jest to niezwykle odkrywczy utwór literacki. Historia jest złożona, podobnie jak wszyscy jej bohaterowie, a obiektywna rzeczywistość zarówno tej historii, jak i bohaterów, jest czasami wątpliwa. Ta książka meandruje w czasie i przestrzeni. Pełna pomysłów, przypadkowych myśli i obserwacji. Tematyka Tokarczuk jest tak szeroka, że trudno wskazać jakiś główny wątek. Jej obserwacje na temat starzenia się, śmierci, przyrody itp. wymagają posiadania pod ręką notatnika, w którym można notować wiele pięknie napisanych, natchnionych fragmentów. Uwielbiam pisarstwo Olgi Tokarczuk i doceniam fakt, że zwrócono na nią uwagę dzięki temu, że otrzymała zasłużoną nagrodę Nobla.

“Dom dzienny, dom nocny” to niezwykły zbiór pięknych opowiadań, pełnych pozornie zwyczajnych miejsc, ludzi i zdarzeń. Wiele historii rozwija się wokół rzeczywistego, małego dolnośląskiego miasteczka Nowa Ruda. Opowieści wydają się oderwane i indywidualne, ale w rzeczywistości przeplatają się przez całą historię regionu. Są tu przeskoki w czasie i wspomnienia, a jedynym "stałym" elementem (prawdziwą osią opowieści?) jest narratorka.<br> <br> Narratorka i jej wiecznie obecna starsza sąsiadka Marta snują opowieści o tym, co było, o wydarzeniach, które miały miejsce, o ludziach, którzy żyli, i miejscach, które kiedyś istniały.<br> Można tu znaleźć średniowieczny pamiętnik o dziwnej świętej, i o młodym mnichu, który spisał jej historię, opowieść o byłym nauczycielu, który zamienił się w wilkołaka, strasznego potwora, który żył na dnie jeziora, i wiele, wiele innych.<br> <br> I wreszcie, można znaleźć małe wycinki z życia codziennego (jakkolwiek dziwne by się nie wydawały): tajniki perukarstwa, dziwne przepisy na grzyby, beztroskich przyjaciół obserwujących gwiazdy, polsko-czechosłowackie wędrówki graniczne, ukryte spotkania seksualne... Wśród tych stron znajdziecie wiele smutku, żalu, efemeryczności, osobliwości... Ale na koniec tego wszystkiego Twoje serce i umysł wypełni optymizm i zaduma - przynajmniej tak było w moim przypadku ;)<br> <br> <br> Jest to niezwykle odkrywczy utwór literacki. Historia jest złożona, podobnie jak wszyscy jej bohaterowie, a obiektywna rzeczywistość zarówno tej historii, jak i bohaterów, jest czasami wątpliwa. Ta książka meandruje w czasie i przestrzeni. Pełna pomysłów, przypadkowych myśli i obserwacji. Tematyka Tokarczuk jest tak szeroka, że trudno wskazać jakiś główny wątek. Jej obserwacje na temat starzenia się, śmierci, przyrody itp. wymagają posiadania pod ręką notatnika, w którym można notować wiele pięknie napisanych, natchnionych fragmentów. Uwielbiam pisarstwo Olgi Tokarczuk i doceniam fakt, że zwrócono na nią uwagę dzięki temu, że otrzymała zasłużoną nagrodę Nobla.

Tokarczuk w swojej książce “Dom dzienny, dom nocny” przedstawia szeroki wachlarz historii, od pierwszoosobowych interakcji z sąsiadami po wiele przeplatających się wszechwiedzących trzecioosobowych opowieści o postaciach z sąsiednich wsi, a nawet średniowiecznego Śląska. W książce nie ma fabuły, niewiele jest też o narratorce i jej mężu, którzy wprowadzają się do wsi na początku książki. Główną bohaterką jest jej starsza sąsiadka Marta, istota z innego świata, którą stopniowo postrzegamy nie jako prymitywną prostaczkę, ale istotę tak bliską ziemi i podstawowemu bytowi, że wydaje nam się, iż tylko ona pozostanie, kiedy powtarzająca się wizja opustoszałego i wyludnionego krajobrazu w końcu się spełni. <br> <br> Tej powieści zdecydowanie należy poświęcić o wiele więcej uwagi niż obecnie poświęca się twórczości Olgi Tokarczuk. Jest to niezwykle oryginalny przykład realizmu magicznego. Strony tej powieści wypełnione są przepisami, opowiadaniami, hagiografiami, rzeczami zwyczajnymi i niezwyczajnymi. Są tu różne momenty, kiedy sacrum spotyka się z profanum, kiedy rzeczy bardzo zwyczajne w jakiś nieoczekiwany sposób zmieniają się w nadzwyczajne. Olga osiąga tu wyżyny swoich możliwości pisarskich, tworząc zdania i całe akapity, które chce się czytać, a potem czytać wielokrotnie. Bardzo ciekawa jest też struktura- krótkie fragmenty tekstu przeplatają się z dłuższymi formami, niektóre postacie są wprowadzane, a potem ponownie nam przedstawiane w całej tej rozproszonej powieści. Czasami czytając tę książkę, ma się wrażenie, jakby czas się zatrzymał, a jedynym obiektem, który istnieje, jest wspomniany w tytule dom, miejsce, które pochłania, ale i które tworzy.