Brzydkie kaczątko

Brzydkie kaczątko to baśń, która została opublikowana po raz pierwszy w 1843 roku i okazała się wielkim sukcesem hansa Christiana Andersena. Co ciekawe pierwsza edycja wydania tej baśni przez autora wyprzedała się we wszystkich 850 egzemplarzach i to zaledwie w ciągu pierwszego tygodnia! Hans Christian Andersen przyznał jakiś czas później, że powieść o brzydkim kaczątku była w istocie odbiciem jego własnego życia a kiedyś zapytany czy zamierza napisać autobiografię wskazał na brzydkie kaczątko uznając, że takowa biografia została już napisana!  

Sama historia o brzydkim kaczątkiem jest mi doskonale znana od wczesnych lat dzieciństwa. Rozmawiając z moimi rówieśnikami doszedłem do wniosku, że jest to jedna z najbardziej znanych opowieści, dla dzieci którą młode pokolenia czytelników często słyszą jako pierwszą bajkową opowieści, leżąc w łóżku i słuchając opowieści swoich rodziców - nie inaczej było w moim przypadku a sentyment do tej opowieści skłonił mnie do napisania niniejszej recenzji. Od razu w oczy rzuca się znakomity humor autora, który skądinąd cenię od wielu lat, szczególnie za subtelne niuanse jakimi Andersen kreśli swoje opowieści z bajkowego świata. 

Nawiązując do poczucia humoru autora pragnę przytoczyć fragment, kiedy śmiałem się na głos podczas czytania tej książki, a dotyczył ona sytuacji, w której kaczka matka czekając na wyklucie swojego największego jaja, narzekając jednocześnie, że jej niefrasobliwy mąż nie przychodzi jej z pomocą w zakresie pielęgnowania niewyklutych jajek, jednocześnie słyszy od innej zaprzyjaźnionej kaczuchy, że jajo na które szczególnie zwracała uwagę to w istocie jajo strusia, swoimi rozmiarami bowiem zupełnie nie pasuje do kaczkowego świata.  

Nowa pociecha świeżo wykluta z jaja budziła od samego początku sporo zainteresowanie - nieproporcjonalny kształt i rozmiar zwracał uwagę innych kaczek jednak sama matka kaczka początkowo zupełnie nie zwracała uwagę na fakt, że jej maluch nie pasuje do otaczającego go świata, co więcej sama siebie oszukiwała mówiąc następujące słowa: “spójrzcie na jego nogi, on wie, jak utrzymać się w pionie! To moje własne pisklę i jest naprawdę ładne, jeśli przyjrzeć się mu bliżej” - powiedziała matka kaczka. Trzeba przyznać, że autor niekiedy rozprawia się ze złymi rodzicami sposób szalenie bezpośredni wskazując, iż często powodami smutku i nieszczęścia dzieci są ich właśni rodzice, nierozumiejący wyjątkowej natury swoich dzieci, która ujawnia się z czasem w obliczu decyzji, które dzieciaki podejmują z wiekiem. Brzydkie kaczątko to jednak zupełnie inna historia bowiem postawa matki kaczki początkowo może brudzić ogromne pokłady zachwytu, kiedy wbrew wszystkim wokół dostrzega piękno swojego dziecka i kocha je ponad wszystko. Jednak z czasem niechęć do małego kaczątka się potęgowała ze strony jego rodzeństwa, a ono samo staje się przedmiotem niemiłych docinek i nieśmiesznych żartów które sprawiały mu ogromną przykrość.  

“Jest gruby i zupełnie inny od nas trzeba go zostawić” - mówiło rodzeństwo kaczątka. Tym samym brzydkie kaczątko zaczęło czuć się bardzo nieszczęśliwie w otoczeniu niemiłego rodzeństwa coraz częściej również padało ofiarą szarpania, dziobania i dokuczania ze strony innych. Mama kaczka długo broniła małego kaczątka wskazując, iż fakt, że różni się tak mocno od innych kaczątek wynika z tego, że długo pozostawało w jajku, nie mam jednak pojęcia czy sama w to wierzyła. Warto podkreślić, że mama kaczka długi czas tłumaczyła postawę kaczątka innym, jednak miała coraz częściej wątpliwości na temat natury swojego dziecka. Mówiła jednak innym, aby przestali wyśmiewać się z kaczątka, wskazując przy tym, że jego wygląd nie ma aż tak wielkiego znaczenia z uwagi na to, że jest sprawny i silny więc będzie umiał o siebie zadbać w życiu. W końcu jednak sprawy wymknęły się spod kontroli tytułowe brzydkie kaczątko uciekło od rodziny, gdzie nie mogło znaleźć zrozumienia i akceptacji dla swojej inności. Droga jaką przebyło kaczątko miała wkrótce okazać się bardzo wyboista - każdy kto spotykał je na swojej drodze uciekał na jego widok lub w najlepszym przypadku je ignorował, a to tylko utwierdzają kaczątko w przekonaniu, że jest inny i nie pasuje do tego świata, co czyniło go oczywiście szalenie nieszczęśliwym. Śledzimy więc losy brzydkiego kaczątka, kiedy zupełnie przerażone i smutne nie było akceptowane i nikt też nie zadał sobie trudu, aby z nim porozmawiać i zrozumieć co czuję - nikt nie chciał być przyjacielem brzydkiego kaczątka, wszyscy śmiali się z niego. Co więcej życie kaczątka niejednokrotnie było zagrożone i przy okazji jednej z podobnych sytuacji brzydkie kaczątko znalazło schronienie u pewnej staruszki jej kota. Brzydkie kaczątko nie było jednak w stanie znosić jajek co więcej brakowało mu otwartych zielonych przestrzeni świeżego powietrza i słońca - tęskniło również za pływaniem. Życie w domu staruszki nie było usłane różami, zarówno kot jak i jej kura dokuczali brzydkiemu kaczątku niemiłosiernie stąd też brzydkie kaczątko po jakimś czasie doszła do wniosku, że nie może tam zostać….  

“Myślę, że lepiej będzie, jeśli wrócę do wielkiego świata” - powiedziało kaczątko i wyruszyło w niebezpieczną drogę.  

Mijały kolejne dni miesiące i pory roku. Najtrudniejsza była zima - początkowo kaczątko skuliło się, aby znosić ostry wiatr, przenikający chłód i wszechobecny śnieg. Kaczątko stawało się bardziej chudsze i coraz bardziej nieszczęśliwe. Kolejną zimę spędziło zupełnie samotnie ukrywając się w jaskini niedaleko jezioro, które częściowo zamarło. Wiąże się z tym pewna przygoda, gdy brzydkie kaczątko utknęło w zamarzniętym jeziorze i wydawało się, że nic w stanie nie jest go uratować - wówczas jednak pewien dobrotliwy rolnik pochylił się nad brzydkim kaczątkiem i uwolnił go zamarzniętej wody. 

Pewnego wieczoru, gdy słońce zachodziło na niebie, z szuwarów uniosło się stado dużych, uroczych ptaków, a brzydkie kaczątko ogarnęło dzikie podniecenie na ten widok, jakby trafił go grom z jasnego nieba, który miał wkrótce odmienić jego nieszczęśliwe życie!  

Zakończenie historii jest absolutnie wzruszające - wskazuję na drogę jaką każde dziecko musi odbyć w swoim życiu, aby znaleźć miejsce, gdzie będzie w pełni zrozumiany i akceptowane, opowieść ta podkreśla również jak ważny jest odnalezienie swojego miejsca na świecie. Doskonałym świadectwem wielkości z tej opowieści jest fakt, że brzydkie kaczątko zostało przetłumaczone na wiele języków i znane jest na całym świecie jako jedna z najbardziej znanych baśni Hansa Christiana Andersena.  

Brzydkie Kaczątko Jest autorskim dziełem Hansa Christiana Andersena i w zasadzie trudno je połączyć z jakąkolwiek inną baśnią autora. Jak sam Anderson wskazywał inspiracją do stworzenia tej opowieści był pobyt wiejskiej posiadłości Bregentved, gdzie pisarz miał okazję poznać piękno lokalnej przyrody, docenić jej wyjątkową naturę, odchodząc tym samym od wielkomiejskiej atmosfery jaka towarzyszyła mu podczas tworzenia innych baśni w stolicy Danii, Kopenhadze. Co ciekawe autor pracował nad brzydkim kaczątkiem przez ponad rok, chciał bowiem oddać opowieść jaka skrywała jego wyobraźnia w sposób możliwie minimalistyczny, a jej finalna wersja od samego początku zachwyciła młodych i starszych czytelników. Sam autor w jednym z listów pisał, że “książka sprzedaje się jak ciepłe bułeczki i wszystkie gazety o niej piszą, wszyscy też ją czytają - żadne moje książki nie są tak doceniane jak bajkę o brzydkim kaczątku.” Hans Christian Anderson czytał niniejszą baśń na spotkaniach towarzyskich, co nie było do tej pory częstą praktyką i wskazało w mojej ocenie drogę dla autorów kolejnych pokoleń jaki sposób prezentować swoje największe dzieła - najlepiej na spotkaniu z czytelnikami! Wyobrażacie sobie jak cudownym doświadczeniem byłoby słuchać autora, czytającego własne baśnie?  

Brzydkie kaczątko to jedna z najpiękniejszych baśni opowiadanych dzieciom przez ich rodziców na etapie wczesnej młodości, kiedy maluchy zaintrygowany opowieścią oraz kolorowymi ilustracjami przeżywają razem z brzydkim kaczątkiem wspaniałą przygodę na kartach tej książki. W moje ocenie książka przedstawia archetyp z jakim młodzi ludzie często borykają się wchodzę w dorosłe życie, gdy nie znajdują zrozumienia oraz dobrej woli ze strony otoczenia, w którym się wychowują, a tym samym zostają zmuszeni, aby poszukiwać swojego miejsca na świecie wybierając się w najdłuższą podróż w swoim życiu. Jest to problem, z którym współczesna młodzież należące już do zgoła innego pokolenia aniżeli ich rodzice, spotyka się coraz częściej, a efektem tego jest próba podkreślania swojego indywidualizmu poprzez kolorowe włosy tatuaże czy też muzykę. Historia o brzydkim kaczątku trafiła do mojego serca również z uwagi na fakt, iż identyfikuje się opowieścią przedstawioną przez autora, rozumiem tym samym drogę jaką tytułowe brzydkie kaczątko musiało przejść, aby znaleźć wokół siebie stworzenia, które pozwolą mu być sobą, bez potrzeby dostosowywania się do wszystkich wokół.  

Brzydkie kaczątko to w pierwszej kolejności opowieść o wytrwałości oraz braku akceptacji wynikającej z indywidualnego charakteru bohatera tej opowieści. Wskazują na to kolejne sceny z baśni autora, gdy na przykład matka kaczka niesie swoje pociechy przez podwórko, aby kolejno przedstawić je innym kaczkom, jednak te mocno niechętne tytułowemu brzydkiemu kaczątku dostrzegając jego inność i postrzegając ją jako wadę w tej sytuacji. Obok waloru edukacyjnego jak i niesie za sobą niniejsza opowieść autor wzbogaca ją o właściwe dla siebie, wyszukane poczucie humoru czego przykładem jest dialog między kaczkami, który toczy się w przedmiocie wielkich rozmiarów jednej z kaczek co okraszony jest następującym komentarzem: “(…) ona w sobie hiszpańską krew, dlatego jest taka gruba”!  

Brzydkie kaczątko to historia, która rozpoczyna się słowami “To był wspaniały dzień na wsi. Nadeszło lato...” mama kaczka leżała na swoich jajach czekając, aż te się wyklują - finalnie wykluło się 6 jaj, niemniej największe z nich pozostało nienaruszone. Oczywiście mama kaczka cierpliwie wysiadała ostatnie z jaj jednak, kiedy doszło do naruszenia skorupki, wyłoniło się z niego stworzenie niepodobne do pozostałych małych kaczątek. To z kolei spowodowało, że małe kaczątko od samego początku swojego życia było wyśmiewane poniżane oraz lekceważone przez rodzeństwo, a także innych mieszkańców wioski. Sam autor opisał to w następujący sposób “Tak minął pierwszy dzień, a potem było coraz gorzej. Kaczątko było atakowane przez wszystkich wokół” 

Wobec przemocy jakiej doświadczyło brzydkie kaczątko, wkrótce zdecydowało się ono odejść od wioski, w której się urodziło wcześniej na rzecz niebezpiecznej wędrówki przez świat, który podobnie jak mieszkańcy wioski przypominał kaczątku, że nie jest akceptowane ani lubiane. Kolejne przygody, gdzie brzydkie kaczątko wielokrotnie musi walczyć o swoje życie często będąc zagrożone tylko z uwagi na to, że budzi w innych niechęć z racji tego jak wygląda wywoływały w mojej wyobraźni poruszające obrazy, znane również z codzienności. Bez wątpienia jednym z najpiękniejszych momentów tej opowieści jest fragment, kiedy brzydkie kaczątko zobaczyło na niebie piękne łabędzie i była to chwila, która odmieniła jego życie na zawsze!   
 
“.... brzydkie małe kaczątko poczuło dziwne uczucie, gdy je obserwowało.” 

Kolejno następuje wyjątkowy moment tej opowieści, kiedy brzydkie kaczątko spogląda na taflę jeziora i dostrzega związek z tymi pięknymi stworzeniami, które przed chwilą widziało odlatujące gdzieś w kierunku błękitnego nieba. Rozumie też doskonale, że do tej pory nie było jej dane doświadczyć zrozumienia i akceptacji, ponieważ nikt tak naprawdę nie wiedział kim kaczątko jest naprawdę. Historia ta uczy dzieci oraz dorosłych, że niekiedy tylko odpowiednie okoliczności pozwalają nam rozwinąć skrzydła, a jeśli takowych nie odnajdziemy w życiu to jesteśmy skazani na udawanie kogoś kim nie jesteśmy, co daje gwarancję bycia nieszczęśliwym. Jest to lekcja, którą warto zapamiętać bowiem współczesny świat charakteryzuje się ogromem możliwości a właściwy wybór i decyzje podjęte przez dziecko u progu swojej dorosłości mogą w przyszłości zaważyć na jego szczęśliwym lub nieszczęśliwym życiu. Dlatego też uważam, że niniejsza książka jest wspaniałą rozrywką dla dzieci a także cenną nauką dla dorosłych - polecam sięgnąć po brzydkie kaczątko, jeśli na jakimś etapie swojego życia nie macie rodziny ani przyjaciół, którzy by was wspierali.  
 
Hans Christian Andersen swoimi opowieściami daje czytelnikowi nadzieję i wiarę w lepsze jutro!