Biorąc prawa poważnie

Ronald Dworkin (1931-2013) był amerykańskim filozofem prawa, znanym z wpływowych teorii w zakresie jurysprudencji. Jego prace, w tym opublikowana przez Wydawnictwo Aletheia książka "Religia bez Boga" (Warszawa 2014), oraz klasyczne dzieło "Biorąc prawa poważnie" (1977), przyniosły znaczące zmiany w anglosaskim podejściu do prawa, przesuwając akcent z pozytywizmu prawnego na liberalizm prawniczy. Tradycyjny pozytywizm kładzie nacisk na akceptację prawną wypowiedzi przez odpowiednie instytucje, nie koncentrując się na jej moralnej treści. Może to prowadzić do uznawania norm prawnych, które, choć formalnie ustanowione, są moralnie wątpliwe z perspektywy humanistycznej.

W przeciwieństwie do tego, podejście antypozytywistyczne podkreśla powiązanie prawa z moralnością, co z kolei rozmywa wyraźne granice między prawem a nie-prawem, które stawia pozytywizm. W Oksfordzie, Dworkin objął stanowisko po H.L.A. Harcie, swoim głównym pozytywistycznym adwersarzu, którego prace również wydało Wydawnictwo Aletheia ("Pojęcie prawa", Warszawa 2020). Dworkin proponuje, aby prawa człowieka miały swoje podstawy także w szerokim kontekście kulturowym, a nie tylko formalnoprawnym.

W jego teorii praktyka prawnicza opiera się na interpretacyjnej pracy sędziów, którzy, mimo że stosują formalne prawo stanowione, muszą w trudnych przypadkach sięgać do kontekstu moralno-kulturowego. Rozstrzygnięcia, które podejmują, nie są arbitralnymi wyborami spośród równoważnych przepisów, lecz wynikają z twórczej i dogłębnej analizy całego kontekstu prawnego oraz moralnego.