Zaufanie i ryzyko w doświadczeniu przedsiębiorców

W ostatnim czasie tematy zaufania i ryzyka zyskały dużą uwagę wśród socjologów. Analizując teoretyczne koncepcje z zakresu nauk społecznych, często natykamy się na wzmianki o zaufaniu w kontekście ryzyka, i na odwrót. Szczególnie ciekawe jest zagadnienie ryzyka zaufania – ryzyka, które podejmujemy, gdy decydujemy się komuś zaufać. Chociaż te dwa problemy są ze sobą ściśle powiązane, wciąż brakuje spójnego teoretycznego podejścia. Zintegrowanie tych kwestii stanowi istotne wyzwanie dla współczesnej socjologii.

Dotychczas badania nad zaufaniem i ryzykiem były prowadzone oddzielnie, co wynikało prawdopodobnie z nieobecności zintegrowanej teorii obejmującej oba zagadnienia. Niemniej łączenie tych obszarów jest konieczne i może znacząco przyczynić się do stworzenia spójnej koncepcji teoretycznej. W niektórych paradygmatach badań nad ryzykiem doskonale widać łączenie teorii z praktyką. Rosnące znaczenie ryzyka w naukach społecznych jest również odzwierciedlone w postulowanej przez Lecha Zachera subdyscyplinie, jaką jest socjologia ryzyka.

Książka ta opiera się na badaniach przeprowadzonych w 2007 i 2013 roku. Początkowo planowano, że ustalenia z 2007 roku będą wystarczającą podstawą studium, lecz finansowy kryzys, jaki wybuchł wówczas na świecie, zmusił do ponownego przyjrzenia się uzyskanym danym. Kryzys ten, największy od czasu wielkiego kryzysu z lat 20. i 30. XX wieku, wzbudził wątpliwości co do trafności wcześniejszych wniosków.

Zdecydowano się ponownie przeprowadzić badania w momencie, gdy kryzys osiągnie swój punkt kulminacyjny, co ostatecznie nastąpiło w 2013 roku – najgorszym roku trwającego kryzysu. Dzięki temu udało się zdobyć dane zarówno z okresu szczytowej koniunktury lat 2002-2007, kiedy nic nie wskazywało na nadchodzące zmiany, jak i z najniższego punktu bessy zapoczątkowanej w 2008 roku. W obu przypadkach stosowano te same założenia, cele, narzędzia i metody doboru próby. Mimo że nie były to badania panelowe, ze względu na znaczną liczbę przedsiębiorstw, które nie przetrwały między jednym badaniem a drugim, udało się porównać postrzeganie zaufania i ryzyka przez przedsiębiorców w różnych kontekstach sytuacyjnych.