Wyzwania innowacyjnej medycyny. Aspekty...

Zrozumienie i ochrona zdrowia psychicznego to tematy, które zyskują coraz większe zainteresowanie społeczne. Terminy takie jak choroba psychiczna, zaburzenia psychiczne czy niepełnosprawność intelektualna są bardziej znane, choć wciąż zmagamy się z wieloma niejasnościami związanymi z tą materią. Szczególną uwagę zwracają one na prawa osób podlegających hospitalizacji psychiatrycznej. W niektórych sytuacjach ze względu na objawy, jakie prezentuje pacjent, możliwe jest przymusowe leczenie takiej osoby (Walewski, Heitzman 2015, s. 53-55). Chociaż takie przypadki są tylko częścią całościowego procesu leczenia zaburzeń psychicznych, niewątpliwie wymagają one szczególnej uwagi i nadzoru.

W polskim systemie prawnym trwa nieustanna dyskusja dotycząca praw osób przebywających w szpitalach psychiatrycznych. Sąd Najwyższy i Trybunał Konstytucyjny zajmują się analizą form kontroli oraz regulują kwestie dotyczące legalności przymusowego leczenia (Janicszewska, Wnukiewicz-Kozłowska 2016, s. 33-34). Patrząc z perspektywy prawnej, społecznej i etycznej, szpitale psychiatryczne mają unikalny charakter. W tych placówkach podejmowane są działania wobec osób, które w społeczeństwie wciąż są postrzegane odmiennie w porównaniu do innych pacjentów. Co istotne, tylko w tych szpitalach regularnie badana jest zgodność działań z poszanowaniem praw człowieka przez sędziów sądów opiekuńczych oraz rzeczników praw pacjenta (Ciechorski 2015, s. 133-134).

Kiedy myślimy o szacunku dla praw pacjentów psychiatrycznych, pojawia się kilka kluczowych pytań. Jak obecnie postrzega się osoby z zaburzeniami psychicznymi? Jak przepisy regulują kwestie przymusowego leczenia czy ubezwłasnowolnienia? Czy istnieją prawne instytucje wywołujące intensywne emocje? Może sam oddział psychiatryczny, jako unikalny „fakt społeczny”, budzi silne odczucia? W tej sytuacji, jaką rolę odgrywają obrońcy praw człowieka w takich placówkach?