Wykłady o Don Kichocie

Rosyjsko-amerykański mistrz pióra Vladimir Nabokov, znany szeroko dzięki swej kontrowersyjnej powieści „Lolita”, był także uznanym wykładowcą akademickim. Jego prelekcje z Harvardu z wczesnych lat 50. XX wieku, mimo swojego akademickiego pochodzenia, zaskakują świeżością spojrzenia. Nabokov przedstawia „Don Kichota” autorstwa Cervantesa jako utwór, który naszym współczesnym oczom jawi się jako bezlitosny i pełen przemocy, pozbawiony humoru. Jego podejście, pomimo osobistej niechęci, ukazuje nowe, żywe oblicze tej literackiej legendy. Z błyskotliwością i humorem Nabokov odsłania przed nami prawdziwe piękno i wartość „Don Kichota”, oczyszczając go z warstw błędnych interpretacji i przypisanej mu później wzniosłej ideologii oświeceniowej.

Przy pomocy analogii do meczu tenisowego, autor przytacza wzloty i upadki dzielnego rycerza, dając do zrozumienia, że bohater ma więcej sukcesów na koncie niż mogłoby się wydawać. Nabokov przedstawia także krótkie, lecz szalenie celne streszczenia kolejnych rozdziałów tej obszernej, liczącej tysiąc stron powieści. Po tej „renowacji”, „Don Kichot” odzyskuje swoje pierwotne blask i ukazuje się jako alegoria ludzkiego losu oraz obraz niezwykłego geniuszu literackiego, który, choć dziś mniej przystępny, eksploduje swą wewnętrzną siłą każdą próbę ograniczenia go do zbyt wąskiej interpretacji. W tej perspektywie staje się metaforą samej Literatury.