W cieniu imperium. Kulisy ukraińsko-rosyjskiej wojny kulturowej

Wira Ahejewa w swojej książce zgłębia temat wojny, ukazując ją w jej autentycznej formie: z ofensywami i odwrótami, zaplanowanymi operacjami i spontaniczną partyzantką, a także z postaciami zdrajców, przypominających bardziej więźniów, jak Mykoła (Nikołaj) Hohol, oraz rabusiów, jak Michaił Bułhakow.

Jak wskazuje Oksana Zabużko we wprowadzeniu, ukraińska walka o niezależność od rosyjskiego imperium toczy się od stuleci, nie tylko na polu polityki i wojskowości, ale także w literaturze i kulturze. Niezależnie od formy – carskiej, sowieckiej czy putinowskiej – Rosja zawsze dążyła do zniszczenia odrębności Ukrainy, przywłaszczenia jej osiągnięć oraz fałszowania historii.

W ocenie Ahejewy, historia ukraińskiej kultury to przede wszystkim historia oporu wobec imperialnych zapędów. Ukraińscy artyści i pisarze nieustannie walczyli o zachowanie swojej tożsamości: języka, często lekceważąco nazywanego "małoruskim", folkloru i historycznej pamięci.

Nie była to walka na równych warunkach; rosyjskie imperium niejednokrotnie sięgało po brutalne i ostateczne narzędzia przymusu. Skala kolonialnych nacisków z Rosji była tak ogromna, że w ukraińskim oporze odnajdujemy echa podobnych zmagań z polską historią.

W ten sposób książka Ahejewy stanowi nie tylko dokumentację wieloletniego kulturowego konfliktu, lecz także świadectwo nieustannej walki o tożsamość narodową.