Rozwój bankowości islamskiej. Uwarunkowania, problemy, perspektywy

Ta książka analizuje wyjątkowe właściwości, istotę i przyszłość bankowości islamskiej w kontekście globalnym. Choć podstawy bankowości islamskiej sięgają czasów proroka Mahometa, formalne znaczenie zyskały dopiero w latach 70. XX wieku. Był to rezultat ruchów islamskiego odrodzenia, które dążyły do przywrócenia wartości kulturowych i społecznych zgodnych z islamem, jednocześnie przeciwstawiając się wpływom kolonialnym. W tym czasie kryzys naftowy przyczynił się do wzrostu dochodów państw Zatoki Perskiej, co z kolei stworzyło warunki do rozwoju instytucji bankowych opartych na islamskich zasadach.

Bankowość islamska funkcjonuje zgodnie z zasadami szariatu, czyli islamskiego prawa religijnego. Muzułmańscy prawnicy odnajdują w Koranie i hadisach podstawy do przestrzegania tych reguł. Kluczowe zasady obejmują zakaz stosowania oprocentowania (riba), unikanie niepewności (gharar) oraz spekulacji (maysir). Dodatkowo, banki islamskie muszą zachowywać się zgodnie z obowiązkiem płacenia jałmużny (zakat), nie mogą inwestować w produkty zabronione przez islamskie prawo (haram), a także są zobligowane do dzielenia się zarówno zyskami, jak i stratami z podejmowanych inwestycji.

Te zasady definiują charakter bankowości islamskiej i można je uwidocznić w trzech głównych cechach. Przede wszystkim, transakcje finansowe w tej bankowości nie mogą opierać się na pobieraniu odsetek. Kolejną cechą jest fakt, że działalność takich banków nie może koncentrować się jedynie na dążeniu do zysku. Wreszcie, operacje bankowe muszą bazować na instrumentach własnościowych, co oznacza, że zarówno zyski, jak i straty są dzielone pomiędzy bank a klientów.