Powstanie w Auschwitz

Esesmani nigdy nie przypuszczali, że ich przekonanie o całkowitej uległości więźniów może być błędne. Traktowali ich jak istoty gorszego rodzaju, bez żadnych ludzkich cech, które posłusznie wykonują każde, nawet najbardziej koszmarne polecenia. Tak jak tresowany pies nieoczekiwanie może zaatakować swojego właściciela, tak samo dla esesmanów niewyobrażalne było, że więźniowie mogą się przeciwstawić. Przez miesiące, a czasami nawet lata, więźniowie byli zmuszeni do wykonywania makabrycznej pracy w miejscu, gdzie ich bliscy kończyli swoje życie. Często oszukiwali ofiary co do ich losu lub niereagowali na ich rozpaczliwe pytania. Byli świadkami okrutnych scen - nagość kobiet i mężczyzn, której towarzyszyło przerażenie, oraz makabrycznych zadań, takich jak wynoszenie zwłok, wyrywanie złotych zębów, ścinanie włosów czy palenie ciał. Trudno było uwierzyć, że osoby wykonujące taki nakazany proceder mogłyby sprzeciwić się swoim oprawcom.

Jednakże, właśnie to się stało. Podczas szabatu, w miesiącu tiszri według żydowskiego kalendarza, 7 października 1944 roku, wybuchło powstanie. Było to jedyne zbrojne wystąpienie w niesławionym obozie zagłady Auschwitz-Birkenau, monumentalnym symbolu ludzkiego okrucieństwa i masowego mordu.

Gideon Greif, izraelski historyk, poświęcił swoją karierę badaniom nad Holokaustem. Studiował na Uniwersytecie w Tel Awiwie i Uniwersytecie Wiedeńskim. Jego badania koncentrują się na Auschwitz, szczególnie na przeżyciach Sonderkommando, co opisał w swoich dwóch książkach: „Płakaliśmy bez łez” i „Powstanie w Auschwitz”, którą napisał wspólnie z Itamarem Levinem. Pierwsza z publikacji zainspirowała węgierskiego reżysera László Nemesa do stworzenia filmu „Syn Szawła”, który zdobył Oscara w 2016 roku. Itamar Levin, współautor, to izraelski dziennikarz i znawca historii Holokaustu.