Powstanie, kacet i inne historie

Historia staje się bardziej przystępna, gdy jest opowiadana przez tych, którzy ją przeżyli. Piotr Zbigniew Łubieński (1927-2022), warszawiak, jest jednym z takich świadków. Jako żołnierz AK podczas II wojny światowej, Łubieński brał udział w Powstaniu Warszawskim, walcząc na Mokotowie i Sielcach, a także broniąc Królikarni i szkoły przy ul. Woronicza. Po upadku powstania, zamiast trafić do obozu jenieckiego, jak wielu jego towarzyszy, znalazł się w obozie koncentracyjnym Stutthof niedaleko Gdańska. Jego przetrwanie w tych ekstremalnych warunkach, w tym podczas morskiej ewakuacji do Zatoki Lubeckiej w Niemczech, jest prawdziwym cudem.

W rozmowie z Adamem Studzińskim, Łubieński opowiada o swoim życiu bez zbędnych upiększeń. Skupia się na latach wojennych, przedstawiając codzienność okupowanej Warszawy i działalność podziemną. Przybliża dramatyczne chwile powstania, swoje doświadczenia w Stutthofie i niebezpieczną ewakuację na zachód. Dalsze jego relacje dotyczą pobytu w powojennych Niemczech oraz półrocznego życia w Szwecji. Wracając do Polski, Łubieński dzieli się swoimi przemyśleniami na temat Powstania Warszawskiego, zyskującym nową perspektywę wraz z upływem czasu.

Książkę uzupełnia esej Adama Studzińskiego, który bada dyplomatyczne zawirowania związane z powstaniem warszawskim 1944 roku. Autor zastanawia się nad możliwymi decyzjami polskich władz na uchodźstwie, które mogłyby zapobiec wielkiej tragedii miasta, a także cierpieniu jego mieszkańców.