Ostatni Białystoker

Ben Midler, ostatni znany ocalały z białostockiego getta, nawiązał kontakt z pisarką Martą Sawicką-Danielak dzięki inicjatywie Yad Vashem w Izraelu. Przez długi czas mogli jedynie komunikować się online, aż w końcu spotkali się osobiście – najpierw w Stanach Zjednoczonych, a później także w Polsce.

Mimo różnicy pięćdziesięciu lat, oboje są ziomkami, których rodziny mieszkały obok siebie na tej samej ulicy w Białymstoku, choć w różnych czasach. Z ich intensywnych rozmów powstała książka, która ożywia obraz przedwojennego Białegostoku, miasta o wyjątkowo silnych tradycjach żydowskich, jak zauważa Ben. W tym niezwykłym tyglu kulturowym żyli obok siebie Żydzi, katoliccy Polacy, prawosławni Rosjanie, Białorusini, Ukraińcy, ewangeliccy Niemcy, Tatarzy muzułmańscy, a także Macedończycy i Turcy. To z Białegostoku wywodziło się wiele znakomitych postaci, w tym Samuel Pisar, doradca amerykańskich prezydentów i przyjaciel Johna F. Kennedy'ego, czy babcie wybitnych intelektualistek, takich jak Rebecca Solnit i Susan Sontag.

Ale dla Bena najważniejsze są wspomnienia codziennego życia – spacerów po tętniącej życiem ulicy Lipowej, drożdżowych bułek i beczki tłustych śledzi pod Ratuszem, obrotowych drzwi hotelu Ritz, które były doskonałą zabawą dla dzieci ściganych przez portiera, furmanek na Siennym Rynku, czy wypoczynku na plażach Dojlidy i Jurowce. To te wspomnienia pomogły mu przetrwać sześć obozów koncentracyjnych, a jego dalsze losy pokazują, że życie po Zagładzie jest możliwe – pełne i inspirujące. Ben nie jest typowym męczennikiem, ale mimo to stanowi prawdziwy przykład codziennego bohatera, który swoją zwyczajnością inspiruje innych.