O polityce przemocy

Czy stosowanie przemocy może być uzasadnione w kontekście sprawowania władzy? Jacek Hołówka w swoim pierwszym tomie „Dzienników” krytycznie analizuje nurt myślowy w polityce, według którego władza polega na systematycznym narzucaniu swojej woli innym jednostkom lub państwom. Chociaż taki podejście, nacechowane surowym realizmem, jest bliskie wielu współczesnym politykom, ma ono długą historię. Książka w przystępny sposób przybliża poglądy dziesięciu znanych myślicieli, którzy wyznawali podobne przekonania. Wśród nich znajdują się takie postaci jak Perykles, Machiavelli, Hobbes, Hegel, Clausewitz, Hitler i Morgenthau, którzy postrzegają politykę jako nieustanną walkę, zarówno otwartą, jak i ukrytą. Mimo że można dokonywać różnych ulepszeń w sposobach prowadzenia konfliktów, całkowita rezygnacja z nich wydaje się niemożliwa.

Odmienne stanowisko mają Ksenofont, Burke i Walzer. Choć żaden z nich nie jest pacyfistą, żaden nie wierzy, że przemoc może być skutecznym rozwiązaniem poważnych problemów politycznych czy społecznych. Obie strony debaty prezentują doskonale uzasadnione argumenty lub uszczypliwie drwią z rozsądku odbiorców, oferując pełne spektrum racjonalnych wyjaśnień, jak i typowych manipulacyjnych chwytów. Smutnym zaskoczeniem może być odkrycie, jak wiele z tych form politycznej agresji występuje w codziennym życiu w trywialnej postaci, przypominającej nieudaną parodię.