Nocne

Nocne to miejsce, gdzie możemy stać się obserwatorami ludzkiej bezradności, kiedy stają twarzą w twarz z tym, co przekracza ich wyobraźnię. Za weneckim lustrem widzimy ich groteskowy taniec, pełen prób uniknięcia nieuniknionego. Przyszliśmy tu z nadzieją na odnalezienie szczęśliwych zakończeń i pocieszenia. Jakie lęki przedstawia nam Paweł Mateja? Chociaż autor jest świadomy konwencji gatunku i korzysta z bogatego arsenału zabiegów grozy, nie są to typowe strachy. Mateja dąży do wywołania głębszego, egzystencjalnego niepokoju. Jego postacie przeżywają nietypowe sytuacje, które poza pozornym niebezpieczeństwem niosą ze sobą rozsypującą się iluzję rzeczywistości. Nocne pokazuje, jak łatwo przyjmujemy różne narracje o codzienności i cierpimy, gdy te narracje zawodzą w zderzeniu z niepasującymi elementami. Bohaterka Fikcji na ulicy Krzywej wyraża to, mówiąc: "Nie wierz w ani jedno słowo, które ci powiedzieli. W ich tłumaczenia i metody. To wszystko głupcy, nie ma w tym prawdy, bo prawda nie istnieje. [] Nikt nie zna prawdy i nikt znać jej tu nie będzie. Myślą, że są badaczami boga, ale tylko wikłają się w fikcji." Jednocześnie tylko fikcja jest dla nas zrozumiała, jak podkreśla początek opowiadania: "Tylko to, co nie jest fikcją, będzie dla nas zawsze niezrozumiałe."