Most o trzech przęsłach

„Most o trzech przęsłach” to powieść stworzona przez Ismaila Kadare w latach 1976-1978, w czasach, kiedy Albania przeżywała okres nasilonych represji komunistycznych. Kadare, skazany na reedukację w kołchozie, zaczął zgłębiać przeszłość swojego kraju, skupiając się na wiekowej tożsamości Albanii, mocno osadzonej w chrześcijańskiej tradycji przedosmańskiej, łączonej z wpływami antycznych kultur. Taka tożsamość mogłaby stać się fundamentem do odrodzenia społeczeństwa w czasach zniewolenia.

Czas akcji powieści to druga połowa XIV wieku. Na scenie pojawia się stary mnich, którego misją jest rozszerzenie kroniki o przerażające wydarzenia związane z budową mostu na rzece, mającego poprawić komunikację na starej trasie Via Egnatia. W tle rozgrywają się konflikty pomiędzy albańskimi księstwami, osłabiające ich przed zbliżającym się zagrożeniem ze strony osmańskiej Turcji. Pojawiają się także dwie wielkie firmy, jedna kontrolująca rzeki, druga łaknąca zysków z nowego mostu. Obie dążą do realizacji swoich celów, odwołując się do miejscowej legendy o konieczności przebłagania wodnych bóstw, co ma zapewnić trwałość struktury poprzez złożenie ofiary z żywego człowieka zamurowanego w przęsło mostu.

Opowieść Kadare łączy w sobie elementy baśni, legend, lokalnych mitów i tradycji z brutalną rzeczywistością. Mnich-kronikarz ujawnia, że rzekoma ofiara dla bóstw była w rzeczywistości zwykłym aktem okrucieństwa, będącym efektem ludzkiej chciwości i bezwzględności.