Ludyczność werbalna w perspektywie lingwistycznej

Zasmucenie przychodzi znacznie łatwiej niż wywołanie śmiechu, ponieważ smutek często towarzyszy silnym negatywnym emocjom. Może on przyćmić radość i rzadko poddaje się całkowitemu wyparciu przez swoje przeciwieństwo. Czas jest czynnikiem, który z czasem neutralizuje uczucie smutku, chociaż czasami może on zniknąć w uśmiechu pełnym łez. Komizm, jak się okazuje, to zjawisko psycholingwistyczne, które ma miejsce na pograniczu zrozumienia i emocji, wywołanych spontanicznym odniesieniem do życiowego doświadczenia.

Uczucia takie jak przygnębienie, smutek czy rozpacz posiadają wyraźnie rozpoznawalne powody, mogą to być na przykład niezadowolenie, zawód czy bezradność wobec nieprzyjemnych wydarzeń. Smutek może prowadzić do refleksji lub z niej wynikać, często pogłębia się poprzez wspomnienia i powoli ustępuje miejsca nadziei, oscylując między rezygnacją a buntem.

Z kolei wesołość jest oznaką afirmacji życia, jest dynamiczna i zazwyczaj zanika w miarę, gdy bodziec, który ją wyzwolił, traci na znaczeniu. Nie prowadzi do głębokiej refleksji, a raczej do prostej, czasem trywialnej obserwacji. Wesołość nie jest po prostu odwrotnością smutku czy rozpaczy, które są jego najintensywniejszą formą. Jest to nagłe pojawienie się pogody ducha, a śmiech to coś więcej niż tylko powierzchowny chichot sprowokowany wizualnym czy werbalnym bodźcem. To coś innego niż stan błogiego nastroju pełnego niezakłóconego zadowolenia. Wesołość pojawiająca się spontanicznie w reakcji na zaobserwowane wydarzenie czy tekst różni się od pogodnego nastroju bardziej zwartą formą, realizuje się w krótszym czasie i może występować kaskadowo z licznymi puentami. Podobną formą jest wesołość zamierzona lub sprowokowana, która może zaistnieć zarówno jako samodzielny epizod, jak i jako część większej całości.

Żart jest formą mającą na celu wywołanie śmiechu. Mimo że stanowi fascynujący temat dla psychologów, co ilustrują obszerne monografie, i dostarcza literaturoznawcom przestrzeni do interpretacji, żart rzadziej bywa obiektem zainteresowania językoznawców.