Literackie reprezentacje historii: świadectwa...

Książka ta jest próbą pogłębienia tematyki związków pomiędzy literaturą a historią w kontekście współczesnych utworów, co zyskuje rosnące zainteresowanie wśród badaczy literatury. Nie jest to jednak tradycyjne, chronologiczne czy całościowe przedstawienie zmian, jakie zaszły na przestrzeni ostatnich stu lat. Autorki skupiły się na interpretacji sposobów, w jakie historia jest ukazywana w wybranych dziełach polskiej literatury XX i XXI wieku. W analizowanych przez nie utworach historia, zarówno ta wielka, przez duże „H”, jak i osobista, jest pierwotna wobec narracji, stanowiąc fundament różnych form jej zrozumienia i utrwalania.

W części zatytułowanej „Świadectwa”, Aleksandra Dębska-Kossakowska skupia się na dziennikach takich autorów jak Andrzej Bobkowski, Józef Czapski oraz Gustaw Herling-Grudziński, badając tekstualne reprezentacje historii przez pryzmat osobistych doświadczeń. Analizuje, jak zmiana społeczno-kulturowa po drugiej wojnie światowej wpłynęła na indywidualne reakcje autorów.

Druga część, „Mediatyzacje”, autorstwa Beaty Gontarz, odnosi się do obecności historii w powieściach pisanych po przełomie roku 1989. Przytaczając twórczość Henryka Wańka, Stefana Chwina, Magdaleny Tulli, Marka Bieńczyka, Pawła Huellego i Jacka Dehnela, Gontarz formułuje wniosek, że przedstawianie historii ma często charakter pośredni – poprzez fotografie, przedmioty czy wspomnienia rodzinne, które ukazują historię w sposób indywidualny i subiektywny.

Ostatnia część, „Eksploracje” autorstwa Moniki Wiszniowskiej, bada reportaże, które zajmują się zarówno dawnymi, jak i aktualnymi, nierzadko trudnymi tematami historycznymi. Ten gatunek literacki ukazuje, jak proza reporterska potrafi łączyć naukowy dyskurs historyczny z literacką rekonstrukcją rzeczywistości, koncentrując się na ludzkich biografiach jako sposobie zrozumienia wspólnego losu. Twórczość takich autorów, jak Hanna Krall, Małgorzata Szejnert, Wojciech Jagielski, Wojciech Tochman oraz Włodzimierz Nowak, przynosi różnorodne refleksje nad naturą doświadczania i rozumienia historii.