Lalka i Marks

Maryam Madjidi, francuska pisarka o irańskich korzeniach, urodziła się w Teheranie i stworzyła fascynującą powieść „Lalka i Marks”. Ta autobiograficzna proza przyniosła jej uznanie, zdobywając nagrodę Goncourtów w kategorii Pierwsza powieść w 2017 roku. Książka przenosi czytelnika do Iranu, kraju rządzonego przez ajatollahów, gdzie rodzice, zagorzali komuniści, starają się nauczyć swoją pięcioletnią córkę niechęci do własności. Obrazem tamtej rzeczywistości są również losy wujka, który dzieli celę z intelektualistą czekającym na głos swojej żony w kreskówkach, oraz przygnębiający widok cmentarza, na którym deszcze odkrywają niedbale pochowane ciała więźniów. Wspomnienia te obejmują także historię przyjaciela rodziny, rozstrzelanego i pozostawiającego po sobie jedynie plastikowy sandał dla oszalałej z rozpaczy matki, czy też doświadczenie strażnika, który odbiera kobiecie paszport na lotnisku z powodu nieodpowiednio ułożonego kosmyka włosów wystającego spod chusty. W takim Iranie Madjidi żyła do szóstego roku życia, zanim wyjechała do Francji.

We Francji Madjidi poznaje nowe realia. Croissanty, smak krwistego mięsa i inne egzotyczne potrawy stają się częścią jej codzienności, a nowy język, początkowo ją onieśmielający, wkrótce przemienia ją w niezwykle rozmowną dziewczynkę. To tutaj odkrywa trudną do zaaprobowania inność, z którą niełatwo się pogodzić, oraz klasy specjalne, które mają pomóc jej w adaptacji. W ten sposób Francja staje się dla niej drugim domem.

Kolejnym etapem w jej życiu, który można nazwać trzecimi narodzinami, jest okres, w którym Madjidi wraca do swych korzeni. Tęsknota za utraconym językiem i rodziną skłania ją do pojednania z przeszłością i powrotu do języka perskiego. Studia nad twórczością Omara Chajjama na Sorbonie, powroty do Iranu, miłość i nowe podróże sprawiają, że odnajduje siebie na nowo. W ten sposób w Paryżu, gdzie ostatecznie osiada, dostępuje prawdziwej wolności, co staje się inspiracją do napisania tej książki.