Czasy i obyczaje

Przez chwilę czuje delikatne, efemeryczne wrażenie, które szybko rozwija się w pewność, iż jego umysł obejmuje cały świat z jego cudami i cechami. To miejsce, zupełnie odizolowane, wydaje się zamieszkiwane wyłącznie przez niego. Aby się stąd wydostać, wystarczy mu łódź utkana z cienia skrzydła gawrona, rzucanego na kartkę papieru, na nieskończoną, mglistej równinę. Przeczuwa istnienie jakiegoś przyjaznego brzegu rzeki, nadwątlonego przez czas, gdzie woda niesie jego łódź przez płytkie nurty ku wydmom zapomnienia i trzcinom zastygłym w lodowatej jasności porannej gwiazdy.

Wkrótce odkrywa, że nie jest samotny w tym świecie. Obok niego pojawia się jego własny cień, zazwyczaj niewidoczny nocą. Towarzystwo to dodaje mu otuchy, choć podszyte jest subtelnym, niemal niedostrzegalnym lękiem, być może podobnym do tego, który mógł czuć Abel, widząc Kaina zbliżającego się do niego. Uświadamia sobie, że jego towarzysz reprezentuje czas, zarówno w jego liniowości, jak i kolistości, ale także w formie zastygłej w wiecznej chwili teraźniejszej, która - podzielona - staje się zalążkiem życia, substancją historii, korzeniem narracji.

Pojmuje, że lęk ten sięga czegoś głębszego niż ten odczuwany przez Abla, gdy ten stanął w cieniu brata, i jest to natychmiastowe doświadczenie siebie samego jako repliki, nieco różniącej się, może w nieistotnych szczegółach. Nawet jeśli cień ma kobiecy charakter, łączy się z nim w zgodzie bardziej przypominającej rym męski niż żeński, co daje mu satysfakcję i pozwala skupić się na samej podróży Rzeką Atramentową.

Andrzej Turczyński, urodzony w 1938 roku, to wielokrotnie nagradzany poeta, prozaik, eseista i tłumacz.