Instytucje. Konflikty i dysfunkcje

Książka porusza kwestię niedoskonałości polskiego systemu instytucjonalnego, która mimo zauważalności w niektórych kręgach, w debacie publicznej często ustępuje miejsca innym tematom, takim jak wzrost gospodarczy czy wydatki z funduszy unijnych. Instytucje państwowe odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu rządów prawa, wolności obywatelskich, reprezentacji społecznej czy ochrony własności prywatnej. Niestety, działanie polskich instytucji nie spełnia oczekiwań, a ich dysfunkcjonalność wydaje się narastać, co uniemożliwia im odpowiednie reagowanie na wyzwania stawiane przez coraz bardziej dynamicznie rozwijające się społeczeństwo. Społeczeństwo, które jest coraz lepiej wykształcone, bardziej świadome technologii i sytuacji międzynarodowej, chce mieć realny wpływ na kierunek państwa.

Na tle tej sytuacji badania społeczne i socjologiczne częściej koncentrują się na ludzkich postawach i zachowaniach, niż na funkcjonowaniu instytucji, a ich dysfunkcje często są pomijane lub marginalizowane badawczo. Tymczasem widoczne są oznaki społecznego niezadowolenia, które w Polsce, choć może mniej dramatyczne niż gdzie indziej, nie powinny być ignorowane.

Książka, będąca efektem prac interdyscyplinarnego zespołu naukowców z Instytutu Studiów Politycznych PAN oraz innych renomowanych polskich uczelni, nie stanowi kompleksowego badania tego skomplikowanego zjawiska. Niemniej jednak, autorzy starają się pokazać, że polski system instytucjonalny jest hybrydowy, z przestarzałymi i nowoczesnymi rozwiązaniami istniejącymi obok siebie. Dysfunkcje i patologie wynikają często z niedoskonałości systemu prawnego i regulacyjnego, co z kolei ogranicza zdolność do dalszego rozwoju. Książka apeluje o konieczność uporządkowania i poprawy efektywności instytucji oraz o poważną debatę na temat roli państwa i oczekiwań społeczeństwa wobec niego w obliczu ciągłych zmian społecznych i technologicznych.