Esej o człowieku

Ernst Cassirer, jedna z czołowych postaci filozofii niemieckiej XX wieku, zasłynął z teorii form symbolicznych. Jego kluczowe dzieło, "Philosophie der symbolischen Formen" (Filozofia form symbolicznych) z lat 1923-1929, mimo że nigdy nie zostało przetłumaczone na język polski, znajduje swoje odzwierciedlenie w późniejszym "Eseju o człowieku". Napisany w 1944 roku w Stanach Zjednoczonych, esej ten jest swego rodzaju podsumowaniem i rozwinięciem wcześniejszych idei, przy czym Cassirer, który opuścił Niemcy w 1933 roku z powodu swojego żydowskiego pochodzenia, dostosował je do nowego kontekstu.

Zaliczany do neokantystów, Cassirer przedstawia formy symboliczne jako filtr, przez który doświadczamy rzeczywistości. Człowiek, według niego, nie funkcjonuje tylko w świecie fizycznym, ale żyje w sferze symbolicznej obejmującej język, mit, religię, sztukę i naukę. Nie ma bezpośredniego kontaktu z rzeczywistością; postrzega ją przez pryzmat symboli. Ta koncepcja przypomina kantowską teorię form naoczności i kategorii intelektu, które umożliwiają poznanie rzeczywistości, ale nigdy jej pełne uchwycenie jako „rzeczy samej w sobie”.

W pracy Cassirera sedno uwagi to człowiek jako symboliczne stworzenie, nie metafizyczne zagadki samej rzeczywistości. W jego przepojonym antropologią podejściu, najbardziej interesuje go sposób, w jaki ludzkość posługuje się siecią symboli. Choć Cassirer docenia naukę jako wyjątkową formę kulturową, obserwując jej dynamiczny rozwój w pierwszych dekadach XX wieku, stara się umiejscowić ją w szerszym kontekście wszystkich form symbolicznych.