Duchy domu. Czerniowce w żydowskiej pamięci

Czerniowce, dawniej miasto pełne życia i różnorodności, były miejscem spotkań różnych narodowości: Żydów, Polaków, Niemców, Rusinów i Rumunów. Położone na styku imperiów, często zmieniało swoje granice. Szczyt jego rozwoju przypadł na okres panowania Habsburgów, natomiast II wojna światowa zakończyła tę wielokulturową idyllę. Obecnie, choć stanowi jedynie cień swojej dawnej świetności, Czerniowce żyją w nostalgicznych wspomnieniach dawnych mieszkańców i ich potomków rozsianych po całym świecie.

W 1998 roku Marianne Hirsch i Leo Spitzer, wspólnie z rodzicami Marianne, którzy pochodzili z Czerniowców, odbyli podróż w poszukiwaniu rodzinnych korzeni. Ta wyprawa zapoczątkowała ciąg wizyt autorów w tym regionie oraz otworzyła dialog między przeszłością a teraźniejszością. Starając się przywrócić pamięć o dramatycznych dziejach Czerniowców, autorzy zgłębiają fenomen pamięci: zarówno indywidualnej, jak i zbiorowej, rodzinnej i kulturowej, będącej mieszaniną nostalgii i traumy.

Książka "Duchy domu" przywołuje złożone aspekty dawnego życia w Czerniowcach, ośrodku niemiecko-żydowskiej symbiozy kulturowej na rubieżach habsburskiego imperium. Hirsch i Spitzer, czerpiąc z dokumentów, fotografii, pamiętników i wspomnień, ukazują złożoną "ideę Czerniowców", będącą ulotnym zbiorem wspomnień i niepełnych historii. Andreas Huyssen podkreśla, że książka ta świetnie ukazuje skomplikowane dziedzictwo kulturowe i historię.

Luisa Passerini zwraca uwagę na umiejętność autorów do łączenia prywatnych wspomnień z większymi wątkami publicznymi, tworząc wielowymiarową opowieść o pamięci. To książka, która redefiniuje nasze podejście do historii, odkrywając jej znaczenie i zmagania z niepewnością, a także pokazująca, jak jednostki ożywiają wspomnienia przeszłości.

"Wędrówka" po dawnych Czerniowcach (znanych także jako Czernowitz czy Cernui) to dla Hirsch i Spitzera podróż w świat wspomnień, w którym miasto może nigdy w pełni nie istniało poza snami i koszmarami jego mieszkańców. Svetlana Boym opisuje książkę jako połączenie historii z wielogłosową narracją, pełną szczegółów i wspomnień świadków.

Dla Jay Wintera, "Duchy domu" to opowieść o niemiecko-żydowskim świecie kulturalnym Czerniowców, utraconym w czasie Zagłady. Autorzy w przemyślany sposób łączą dokumenty historyczne z prywatnymi opowieściami, tworząc refleksję nad stratą i przetrwaniem. Książka jest istotnym punktem wyjścia dla każdego, kto chce zgłębić poezję Celana lub prozę Appelfelda.