Dawne rządy a rewolucja

Alexis de Tocqueville (1805-1859) był wybitnym francuskim myślicielem politycznym, historykiem i socjologiem, a także członkiem Akademii Francuskiej. W jego barwnej karierze politycznej zajmował stanowisko ministra spraw zagranicznych II Republiki Francuskiej (1849-1851), po czym stawał się gorzkim krytykiem rządów Napoleona III. Tocqueville jest najbardziej znany ze swoich dwóch fundamentalnych dzieł: "O demokracji w Ameryce" oraz "Dawne rządy a rewolucja". Książki te są uznawane za kamienie milowe w politologii i socjologii polityki.

W "Dawnych rządach a rewolucji" Tocqueville argumentuje, że stary porządek społeczny został podważony na długo przed rewolucją, która była de facto dramatycznym, a często krwawym, finałem upadku dawnego systemu. Autor podkreśla, że zmiany społeczne, które przypisujemy rewolucji, miały swoje korzenie znacznie wcześniej, z wieloletnim procesem przekształceń w strukturze społecznej. Co interesujące, Tocqueville zauważa, że rewolucja nie wybucha w najgorszym momencie kryzysu ancien régime, lecz raczej wtedy, gdy sytuacja gospodarcza zaczyna wykazywać pewne oznaki poprawy, aczkolwiek nie spełnia to oczekiwań ludzi, którzy pragną większych zmian.

Ponadto Tocqueville bada fenomen, dlaczego władza obalona w imię większej wolności często przekształca się w jeszcze bardziej absolutne formy rządów niż te, które miały zostać zlikwidowane. Ten paradoks jest centralnym tematem jego analizy historycznej i politycznej.