Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny

Książka wydana z okazji osiemdziesiątych urodzin Janoscha stanowi wyjątkową pozycję w literaturze. Janosch, uznany na całym świecie autor i ilustrator, stworzył ponad sto książek dla dzieci. W swojej kultowej powieści "Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny" przenosi czytelników do świata z dzieciństwa, spędzonego w małej osadzie robotniczej na obrzeżach Zabrza. W pierwszym polskim wydaniu z 1975 roku powieść była ocenzurowana. Dopiero w tej edycji polscy czytelnicy mogą zapoznać się z fragmentami opisującymi "wyzwolenie" Śląska i działania Armii Czerwonej. Przez lata "Cholonek" pozostawał jedyną poważną opowieścią o Śląsku, do czasu pojawienia się "Piątej strony świata" Kazimierza Kutza, jednak nadal uważany jest za najprawdziwszy i najzabawniejszy z tekstów o tym regionie.

Postacie w książce Janoscha to postaci pazerni i prymitywni, którzy starają się wzbogacić swoje smutne życie drobnymi radościami, paląc machorkę i delektując się brunatną gorzałą, a także oddając się różnym formom cielesnych uciech. Świat przedstawiony w powieści, naznaczony biedą i cierpieniem, doświadczany jest przez różne historyczne wydarzenia, takie jak wzrost i upadek hitleryzmu. Mimo tego Janosch opisuje te postacie z pewnego rodzaju bezlitosną czułością, gdzie ich niedoskonałości budzą współczucie, a komiczne sytuacje wywołują głośny śmiech. Satyrą i absurdem autor odczarowuje te dramaty.

Ciekawostki, zabawny i empatyczny styl narracyjny Janoscha tworzą unikalny klimat, który stał się fundamentem kultowego statusu "Cholonka" na Śląsku. Dzieło to jest swoistą esencją śląskiego humoru – bezpośredniego, czasem rubasznego, lecz balansującego skomplikowanie na granicy wulgarności, co ratowane jest przez absurd i groteskę. Książka stanowi także lekcję życiowej mądrości, ukazującą, że nawet w najcięższych warunkach niezmienna pozostaje ludzka chęć do życia i radość z niego, mimo wszystko.