Białe miasto, czarne miasto. Architektura i wojna w Tel Awiwie i Jafie

Miasta często powstają według podobnego schematu jak opowieści: budowane są przez zwycięzców, z myślą o zwycięzcach, przyjmując narrację napisaną ich ręką, zauważa Sharon Rotbard, izraelski architekt, wydawca i pisarz. W swojej pracy ukazuje, w jaki sposób wykreowano mit Tel Awiwu jako białego, modernistycznego miasta, zbudowanego na falach marzeń i piaskach chmur.

Choć niewątpliwie marzenia i wizje były kluczem do powstania Tel Awiwu, za ich fasadą kryła się brutalna rzeczywistość. Na jej ołtarzu zniszczono starą Jafę – arabskie miasto, które dopiero w 1949 roku oficjalnie włączono do granic izraelskiego miasta.

Tel Awiw nie tylko wyparł, ale niemal całkowicie zniszczył arabską Jafę. Tworząc swoją historię i tożsamość architektoniczną, nieustannie porównywał się do niej. Biały kolor Tel Awiwu, który w 2004 roku zapewnił mu miejsce na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, ma podwójne źródło. Z jednej strony jest to modernistyczna tradycja, zwracając uwagę na wpływy Bauhausu. Z drugiej strony, w kontraście do tej tradycji, jest przemilczana przeszłość i substancja materialna dawnej Jafy, miasta na wydmach.

Książka Rotbarda to dogłębne śledztwo i pełen pasji esej, który dekonstruuje baśń o modernistycznej utopii. Przedstawia on historię budowy Tel Awiwu i niszczenia Jafy z perspektywy ofiar, ujawniając polityczne mechanizmy stojące za mitem Białego Miasta. Taki sposób opowiadania historii miast jest niezwykle potrzebny.