Miguel Ángel Asturias - sylwetka autora

Guatemalski pisarz, poeta, dziennikarz, opozycjonista i dyplomata, Miguel Ángel Asturias, stał się wielką postacią literatury dzięki swoim wybitnym osiągnięciom. W 1967 roku otrzymał literacką Nagrodę Nobla za dzieła koncentrujące się na zwyczajach i tradycjach Indian Ameryki Łacińskiej. W latach 50. XX wieku pełnił funkcję ambasadora Gwatemali w Salwadorze, a od 1966 do 1970 we Francji. Jego powieść "El señor presidente" zyskała rozgłos dzięki przedstawieniu, jak dyktatorskie rządy rozrywają więzi społeczne. Asturias, będący pionierem realizmu magicznego, wplatał w swoje dzieła poetycką prozę, czerpiąc z bogactwa kultury Majów. Był również aktywnym lewicowcem, sprzeciwiającym się dyktaturom i eksploatacji przez wielkie korporacje.

Miguel, syn nauczycielki i sędziego, stracił ojca z przyczyn politycznych po objęciu władzy przez dyktatora Manuela Estradę Cabrerę, co zmusiło jego rodzinę do przenosin do miasta Salama. Gdy miał osiem lat, wrócili do stolicy. Jako student uniwersytetu San Carlos w Gwatemali brał udział w rewolucji, która obaliła dyktaturę Estrady. Z czasem zaangażował się w stworzenie Uniwersytetu Ludowego w Gwatemali, gdzie entuzjastyczni nauczyciele uczyli bezpłatnie robotników. Jego zainteresowanie społecznymi problemami Indian zaowocowało docenioną pracą, która przyniosła mu uznanie na wydziale prawa.

Rodzice Miguela postanowili wysłać go na studia do Europy, gdzie pierwotnie miał studiować prawo w Londynie, ale ostatecznie znalazł się na Sorbonie w Paryżu. Tam studiował religioznawstwo i etnologię przez pięć lat od 1923 roku. Wspólnie z Gonzalesem de Mendozą przetłumaczył na francuski święte księgi Majów: "Popol Vuh" i "Chilam Balam". Studiując, zafascynował się swoją rodową genealogią, odkrywając hiszpańskie i majowe korzenie. Ta fascynacja zaowocowała "Legendami gwatemalskimi", które były poetycką interpretacją mitologii Majów i zapoczątkowały w Ameryce Łacińskiej literacki nurt realizmu magicznego.

Powieść "Pan prezydent", napisana w Paryżu na początku lat 30., została opublikowana dopiero w 1946 roku z powodu trudnej sytuacji politycznej. Ta książka była mroczną wizją typowego despoty latynoamerykańskiego. W latach 50. ukazała się jego „Bananowa Trylogia”: "Huragan", "Zielony papież" i "Oczy pogrzebanych". Choć w tych dziełach odszedł od realizmu magicznego, angażując się głęboko politycznie, pozostał wierny swojej idei, że literatura ma opowiadać o cierpieniach ludzi, a nie tylko zachwycać pięknem.

Asturias musiał opuścić Gwatemalę po przejęciu władzy przez dyktatora wspieranego przez USA, Carlosa Castillo Armasa. Przez pewien czas mieszkał w Chile, a potem w Argentynie, gdzie ożenił się z Blancą Mora y Aruajo. Kiedy sytuacja polityczna w Buenos Aires stała się trudna, przeniósł się do Włoch, gdzie napisał dwie powieści historyczne oraz cykl wierszy "Wigilia święta wiosennego światła", poświęcony Majom. W 1966 roku, po otrzymaniu Leninowskiej Nagrody Pokoju, stał się ponownie obywatelem Gwatemali i ambasadorem we Francji. Rok później, w 1967 roku, otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Asturias podkreślał, że jego twórczość odzwierciedla grozę rzeczywistości w jakiej żyją latynoamerykańskie społeczeństwa, mimo że może wydawać się ona Europejczykom pozbawiona logiki. Działał też jako przewodniczący jury Festiwalu Filmowego w Cannes w 1970 roku, zanim poświęcił się całkowicie literaturze aż do swojej śmierci w Madrycie w 1974 roku.