Māra Zālīte - sylwetka autora

Urodzona w 1952 roku w syberyjskim mieście Krasnojarsk, Zālīte doświadczyła wczesnych życiowych zmian, kiedy jej rodzina, deportowana tam przez władze sowieckie w 1941 roku, powróciła na Łotwę, gdy miała zaledwie cztery lata. Po ukończeniu Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łotewskiego w 1975 roku, rozpoczęła karierę pisarską, jednocześnie angażując się w działalność Związku Pisarzy Łotwy, gdzie kierowała Studiem Młodych Pisarzy.

Rok 1989 przyniósł jej kolejne wyzwanie, gdy objęła stanowisko redaktora naczelnego magazynu „Karogs”. Na początku nowego tysiąclecia, w 2000 roku, została mianowana prezesem Łotewskiego Stowarzyszenia Autorów (AKKA/LAA). Jej zaangażowanie nie ograniczało się tylko do pisarstwa, gdyż od 1977 do 1990 roku recenzowała poezję dla „Liesmy”. Jej wpływ na kulturę Łotwy potwierdza także uczestnictwo w Radzie Biblioteki Narodowej oraz w Radzie Doradczej ds. Praw Autorskich przy Ministerstwie Kultury, jak i członkostwo honorowe w Akademii Nauk. W latach 2002-2004 Zālīte kierowała Państwową Komisją Językową.

Znana jako łotewska poetka, dramatopisarka, eseistka oraz komentatorka polityczna i kulturalna, Zālīte aktywnie uczestniczy w licznych projektach kulturalnych i społecznych, kontynuując swoją działalność publiczną. Jej wczesna twórczość z lat 70. XX wieku skupiała się na nihilizmie, alienacji i poszukiwaniu sensu życia. Przez kolejne dekady jej styl ewoluował w kierunku bardziej filozoficznego podejścia z wykorzystaniem obrazów inspirowanych folklorem.

Zālīte rozwinęła swoją działalność także na innych polach, pisząc liczne sztuki teatralne, które odniosły sukces także poza granicami Łotwy. „Margarēta” wystawiano na Litwie, a „Zemes nodoklis” trafiła na sceny Niemiec, Słowenii, Estonii i Litwy oraz została przetłumaczona na angielski, rosyjski i ukraiński. Tworzyła także libretta do oper rockowych i dziecięcych. Szczególne miejsce w jej dorobku zajmuje rock-opera „Lāčplēsis”, nawiązująca do łotewskiego eposu narodowego autorstwa Andrejsa Pumpursa, której premiera w 1988 roku stała się nie tylko wydarzeniem muzycznym, ale i politycznym, odzwierciedlając duch czasu, gdy Łotwa odzyskiwała nadzieję na niepodległość.

Dzieła Zālīte zyskały uznanie i symboliczną wartość, czyniąc inscenizacje jej twórczości ważnymi wydarzeniami kulturalnymi na Łotwie. Jest laureatką wielu nagród literackich, w tym nagrody J.G. Herdera przyznanej przez Fundację Toepfer w Niemczech w 1993 roku oraz Orderu Trzech Gwiazd za aktywność w protestach w 1991 roku. Jej książka „Paradīzes putni” zdobyła łotewską nagrodę literacką w 2019 roku. Wkład Zālīte w literaturę i kulturę doceniono wielokrotnie, a jej prace zostały przetłumaczone na niemiecki, rosyjski, angielski, estoński, litewski oraz szwedzki.