Zapomniane ludobójstwo. Polacy w państwie Stalina

Bycie Polakiem w Związku Sowieckim w 1938 roku przypominało sytuację Żydów w III Rzeszy – tak mówiła Helena Trybel, będąc świadkiem straszliwych wydarzeń tamtych czasów. Wypowiedzi Stalina, takie jak: "Kopcie i czyśćcie nadal ten polsko-szpiegowski brud", odzwierciedlały brutalną politykę wobec Polaków. Wkroczenie Armii Czerwonej do Polski w 1939 roku było dla wielu wstrząsającym wydarzeniem, ale najbardziej bolesnym symbolem stało się masowe rozstrzelanie polskich oficerów przez NKWD na wiosnę 1940 roku. Należy jednak pamiętać, że prześladowania Polaków zaczęły się znacznie wcześniej.

W latach 1937-1938 w ramach tzw. "operacji polskiej" wymordowano dziesięciokrotnie więcej osób niż wynosi liczba ofiar zbrodni katyńskiej. Bycie Polakiem w ZSRR było równoznaczne z byciem szpiegiem, co sprawiało, że nikt nie czuł się bezpieczny. W wyniku represji dzieci traciły ojców, a żony – mężów, i nawet kościoły stopniowo pustoszały. Wystarczyła decyzja jednego człowieka, by zniszczeniu uległy całe rodziny.

Ta historia, w dużej mierze zapomniana, zasługuje na przypomnienie. Wybitny rosyjski historyk, specjalizujący się w badaniach nad dziejami polskiej mniejszości w Związku Sowieckim, ożywia pamięć o tamtych tragicznych wydarzeniach. Choć zbrodnie te nigdy nie zostały rozliczone, nie możemy pozwolić, by znikły z naszej pamięci. Dla nas, Polaków, to zobowiązanie do pamiętania o przeszłości, której nie wolno nam zapomnieć.