Wokół procesu Dreyfusa. Jednostka. Ideologia. Polityka

Na pierwszy rzut oka spór wydawał się dotyczyć wyłącznie losów konkretnego oficera oraz sprawiedliwości wyroku w jego sprawie. Jednak w rzeczywistości poruszał on fundamentalne kwestie związane z tożsamością narodową Francuzów oraz katalogiem wartości, na których miałoby opierać się ich państwo. Spór ten prowadził do coraz bardziej skrajnych wizji politycznych, ustrojowych i prawnych rozwiązań. U podstaw tych różnic leżały odmienne koncepcje cywilizacyjnej wielkości Francji przedstawiane przez intelektualnych liderów obu stron. Tamte czasy charakteryzowało zaangażowane śledzenie przebiegu procesów sądowych, które stanowiły test dla najwyższego osiągnięcia epoki – bezstronności prawa. W tamtym okresie jedno nieprawidłowe zastosowanie sprawiedliwości mogło wzniecić ogromne emocje polityczne, prowadząc do serii procesów, rewizji, a także bójek i pojedynków. Doktryna równości wobec prawa była tak silnie zakorzeniona w świadomości cywilizowanego społeczeństwa, że pojedynczy błąd w wymiarze sprawiedliwości mógł wywołać oburzenie na skalę międzynarodową, sięgającą od Moskwy po Nowy Jork.

Anna Budzanowska – politolog i nauczycielka akademicka
Tomasz Pietrzykowski – prawnik, radca prawny, doktor habilitowany nauk prawnych, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.