Ważni ludzie, ważne sprawy

Aleksander Landau, postać nietuzinkowa, której życie zaczęło się na początku XX wieku w żydowskiej rodzinie, prawdopodobnie w Tomaszowie Mazowieckim, dostarcza nam materiału do refleksji dzięki swojej złożonej drodze życiowej. Jego edukacja w Konserwatorium Warszawskim pod kierunkiem prof. Henryka Melcera-Szczawińskiego w klasie fortepianu, choć nieukończona, stanowiła początek jego różnorodnych doświadczeń zawodowych. Od pracy jako urzędnik w rodzinnej fabryce sukna w Tomaszowie, poprzez sprzedaż węgla w Warszawie, aż po handel stołami bilardowymi we Lwowie, Landau przemierzał różne ścieżki zawodowe. Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie w warszawskim getcie w 1943 roku, w niejasnych okolicznościach.

Książka, na której jest oparty ten opis, oferuje bogactwo informacji o artystycznej elicie Warszawy i Lwowa, o żydowskich rodzinach fabrykanckich oraz o codzienności przeciętnych ludzi. Autor zdradza intymne szczegóły z życia tych trzech grup, przez co przemyka pomiędzy nimi z wyjątkową swobodą. Szczególnie cenne są tu listy Landaua do Jarosława Iwaszkiewicza, które przetrwały w stawiskim archiwum w liczbie 55. Niestety, listy Iwaszkiewicza do Landaua prawdopodobnie zaginęły w getcie, przez co nie możemy poznać ich pełnej korespondencji.

Czytając listy, widzimy, że Landau zmagał się z licznymi przeciwnościami: niespełnioną miłością, nałogami, nieporadnością życiową oraz tendencją do marnowania okazji. Mimo to jego humor i wewnętrzna pogoda ducha przypomina mędrca, który postrzega świat z głęboką wiedzą i współczuciem. Te refleksyjne listy często przywodzą na myśl pisma Seneki do Lucyliusza, stawiając Landaua w roli współczującego obserwatora ludzkich słabości.

Dodatkowo, listy Landaua cechuje liryczny ton, pełen złożonych emocji, gdzie śmiech cicho przeradza się w lament, ukazując tragizm losu dobrych ludzi. Całość tych korespondencji została starannie opracowana, z przypisami i wstępem, przez Roberta Papieskiego, co czyni książkę wartościowym zbiorem ludzkich doświadczeń i refleksji.