Szańce kultur Szkice z dziejów narodów Europy Wschodniej

Książka „Szańce kultur. Szkice z dziejów narodów Europy Wschodniej” autorstwa Bohdana Cywińskiego, stworzona we współpracy z Centrum Europejskim Natolin, jest pierwszym tak rozbudowanym studium dotyczącym zderzeń między rosyjską kulturą a kulturami narodów Europy Wschodniej. Ta ostatnia, choć bogata, była administracyjnie i politycznie narzucana przez rosyjskie imperium. Autor analizuje metody wykorzystywane przy rusyfikacji oraz strategie oporu stosowane przez różnorodne kultury narodów żyjących na terenach zachodniego frontu rosyjskiego, zwanego również anty-polskim, obejmującego Ukraińców, Białorusinów, Litwinów, Żydów; a także północnego, zwanego anty-szwedzkim, obejmującego Finów, Estończyków, Łotyszy, oraz południowego, anty-tureckiego, obejmującego Gruzinów, Ormian, górali kaukaskich, Tatarów Krymskich i Mołdawian.

Analiza rozciąga się od XVIII wieku do roku 1917, ukazując bogactwo faktów historycznych i relacje między nimi. Dzieło Cywińskiego przekonuje, że w szczególnie trudnych momentach historycznych kultura może stać się kluczowym narzędziem przetrwania zagrożonego narodu. Porównania różnych narodowych narracji skłaniają do refleksji nad ewolucją kultury i jej rolą w życiu niepodległego politycznie społeczeństwa. Książka wzbudza refleksję nad tym, jak kultura kształtuje się pod presją zniewolenia i staje się fundamentem narodowego oporu.