Nic bez Boga, nic wbrew Tradycji. Kosmowizja polityczna tradycjonalizmu karlistowskiego w Hiszpanii

Kluczowymi elementami ich politycznej działalności i zaangażowania od zawsze były: Dios, Patria, Fueros, Rey, czyli Bóg, Ojczyzna, Prawa i Król. Ich wierność tym ideom odróżnia ich od klasycznych republikanów, takich jak Cyceron, szczególnie poprzez nacisk na znaczenie króla, legitymizmu i legalizmu jako kwestii związanych z królewskim panowaniem. Dla nich król, który zasiada na tronie z boskim mandatem, stanowi centralną postać gwarantującą suwerenność ojczyzny oraz obronę niezbywalnych praw jednostki. Książka zgłębia prawie dwuwiekową historię ich ideologii, debat intelektualnych oraz konfliktów, które toczyli.

Publikacja pełni także rolę swoistego kalendarium, skrupulatnie dokumentując historię oporu tradycji wobec rewolucji oraz wierności Bogu w konfrontacji z wiarołomstwem ludzi. Polscy czytelnicy mogą się zainteresować różnicami w losach dwóch niegdyś katolickich narodów–hiszpańskiego, którego dotyczą omawiane refleksje, oraz polskiego. Autor analizuje, dlaczego karliści i hiszpańscy tradycjonaliści tak dużą rolę przypisywali królowi, podczas gdy w Polsce większą wagę przykładano do prawa do jego wyboru. Wyjaśnia, dlaczego dla Hiszpanów katolicka wiara była podstawową przyczyną gotowości do oddania życia, podczas gdy dla Polaków ważniejsza była wolność ojczyzny; oraz dlaczego oba narody były gotowe poświęcić życie w obronie rzeczywistych swobód przed roszczeniami króla.

Jak stwierdził profesor Jan Kieniewicz, mamy do czynienia z wybitną monografią autorstwa znawcy europejskiej myśli konserwatywnej. Praca ta jest doskonałym wprowadzeniem do hiszpańskiego konserwatyzmu w szerszym, europejskim kontekście, dzięki zarówno erudycji autora, jak i precyzji jego wywodów. Na przykładach pokazuje on, na czym polega postawa zachowawcza i jakie ma znaczenie dla hiszpańskiej myśli politycznej, prezentując nowe, ciekawe interpretacje ważnych momentów w historii Hiszpanii. Monografia Jacka Bartyzela z pewnością będzie interesująca dla polskich czytelników, ponieważ przedstawia karlizm jako ruch o charakterze kontrrewolucyjnym, co jest istotne w kontekście odmiennych polskich doświadczeń. Dodatkowo, z punktu widzenia poznawania Hiszpanii przez Polaków, ważne jest zwrócenie uwagi na tradycję las Españas jako podejście przeciwstawne nowoczesnemu nacjonalizmowi.