Najbardziej niebieskie oko

Debiutancka powieść Toni Morrison, która jako pierwsza czarna kobieta otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury, teraz dostępna w nowym przekładzie Kai Gucio, to niezwykła opowieść o jedenastoletniej Pecoli Breedlove. Jej największym pragnieniem jest posiadanie niebieskich oczu, podobnych do tych, które mają białe dzieci o jasnych włosach. Pecola wierzy, że wraz z niebieskimi oczami zyska akceptację rówieśników, a jej kolor skóry przestanie być zauważany.

Akcja toczy się jesienią 1941 roku, kiedy to nagietki w ogródku rodziny Breedlove nie chcą zakiełkować. Ten pozornie nieistotny szczegół stanie się zwiastunem tragicznych wydarzeń, które zburzą dotychczasowy świat Pecoli. Historia, kreślona z perspektywy różnych narratorów i inspirowana prawdziwymi wydarzeniami, stanowi refleksję na temat ideałów piękna i brzydoty w społeczeństwie oraz skutków rasizmu, które później wpłynęły na całą twórczość Morrison.

To nie tylko opowieść o rasizmie, lecz przede wszystkim o niezwykle perfidnym i uniwersalnym mechanizmie przemocy bezkrwawej, gdzie ofiara sama staje się swoim prześladowcą. Opowiada o upokorzeniu i bezsilności, które potrafią wzbudzić większy gniew niż zbrodnia. Bez dzieł Toni Morrison trudno zrozumieć napięcia współczesnej Ameryki. – Katarzyna Surmiak-Domańska