Materie i formy. Pojetyki szczegółowe sztuk głównych

Zachęta Narodowa Galeria Sztuki wprowadza czytelników w nową serię wydawniczą, której celem jest prezentacja tłumaczeń tekstów wybitnych autorów zajmujących się filozofią sztuki i estetyką, dotychczas niepublikowanych w języku polskim. Seria ta nosi nazwę "Esse", termin z języka łacińskiego odnoszący się do istnienia w sensie aktu bytu.

Jednym z najważniejszych tytułów tej serii jest książka "Materie i formy. Pojetyki szczegółowe sztuk głównych" (1964), autorstwa wybitnego francuskiego filozofa Étienne'a Gilsona (1884-1978). Ten wpływowy myśliciel, znany jako czołowy przedstawiciel filozofii realistycznej, analizuje kwestie związane ze sztuką z perspektywy realizmu poznawczego. Gilson, będący członkiem Akademii Francuskiej, zyskał uznanie jako jeden z najwybitniejszych znawców historii filozofii, szczególnie w odniesieniu do epok średniowiecza i nowożytności.

Książka Gilsona wyróżnia się systematycznym ujęciem kluczowych zagadnień związanych ze sztuką. Filozof już na wstępie podejmuje się redefinicji piękna, nie traktując go jako kategorii idealnej czy wyłącznie estetycznej, lecz jako fundamentalną cechę każdego bytu. Według Gilsona, piękno nie jest czymś, co artysta jedynie naśladuje, ale czymś, co tworzy. To podejście nadaje każdemu dziełu sztuki jego unikalność i określa cel, do którego zmierza artysta (jak zauważa we wstępie Janusz S. Janowski).

Następna publikacja w serii "Esse" to "Obraz i rzeczywistość" (1958) również autorstwa Étienne'a Gilsona, która będzie kolejną pozycją tej fascynującej wydawniczej podróży po świecie filozofii sztuki.