Manicheizm średniowieczny

Steven Runcimann (1903-2000) to wybitny angielski historyk, specjalizujący się w studiach nad średniowieczem oraz Bizancjum. Jego twórczość, obejmująca między innymi monumentalne trzytomowe "Dzieje wypraw krzyżowych", poświęcona jest przede wszystkim historii średniowiecznej Europy i Azji Mniejszej. W książce "Manicheizm średniowieczny" Runcimann dokłada wszelkich starań, aby zgłębić wpływ gnostycyzmu na chrześcijaństwo. Jak zauważa we wstępie, jego celem jest udowodnienie, że istniała świadoma tradycja dualistyczna o podłożu gnostyckim, która wywodząc się z zachodniej Azji, rozwinęła się w Europie, osiągając pełnię w religijnych wierzeniach katarów zamieszkujących tereny południowej Francji i Włoch.

Książka nie ogranicza się jedynie do kataryzmu. Dzięki niesamowitej erudycji Runcimanna, czytelnik zyskuje wgląd w zróżnicowany świat średniowiecznych herezji, obejmujący takie grupy jak bogomiły, paulicjanie, patareni, kondradyci i inne. Runcimann dokonuje analizy tych ruchów, opisując ich specyficzne różnice, odstępstwa od oficjalnych doktryn Kościoła chrześcijańskiego oraz ich burzliwe dzieje. Jego praca stanowi fascynujące kompendium wiedzy na temat skomplikowanej historii ruchów heretyckich średniowiecza.