Wakacje 1939

W samym sercu gorącego lata przewija się plejada postaci znanych z pierwszych stron gazet jak Nałkowska, Barszczewska, Halama, Mościcki czy Gombrowicz, obok tych mniej rozpoznawalnych, jak Straszewicz, Parnell, Pruszkowski, Roszkowska czy Stempowski. Ich życie toczyło się pomiędzy nadziejami, tęsknotami, żartami, marzeniami i planami, a działania te odbywały się na trasach przemierzanych luksusowymi, aerodynamicznymi wagonami oraz liniami Lot-u, własnymi samochodami czy ekonomicznymi wagonami trzeciej klasy. Kurorty dla elity: Zakopane, Jurata, Krynica, Zaleszczyki, a także urokliwe miejsca wypoczynku jak Kosów Huculski, Jaworze czy Kazimierz, oraz polski modernizm Ciechocinka i campingi wagonowe, tworzyły tło tego świata, który istniał w innych granicach niż dzisiejsze i często w zapomnianych już pejzażach.

W przeddzień nadchodzącej katastrofy ludzie oddawali się rozrywkom, tańcom w stylu lambeth-walk w Zakopanem, gdzie spotykali się letnicy i artyści, a na Polesiu arystokraci, dyplomaci i przedstawiciele brytyjskiej misji wojskowej. Choć na horyzoncie unosiła się groźba wojny, mało kto wierzył, że Hitler się odważy, a nawet jeśli, to spodziewano się, że już po trzech tygodniach zwycięska defilada w Berlinie będzie należeć do nas i naszych sojuszników, w przekonaniu mając pełne gwarancje Anglii. Anna Lisiecka, autorka tej książki, z wieloma szczegółami przywołuje epizody i ludzi, którzy żyli w tym dziwnie makabryczno-rozrywkowym klimacie, przed ich wigilią z 1939 rokiem. Po raz drugi w życiu poczułem się jak trzynastolatek na progu wieku dojrzewania, kiedy w Zakopanem lambeth-walk nawoływał: "Weź pod rękę damę swą, idź na spacer razem z nią."

Jacek Bocheński