Miedziaki

Colson Whitehead, zdobywca zarówno Nagrody Pulitzera, jak i National Book Award za "Kolej podziemną", ponownie zanurza się w pełną napięcia historię Ameryki, ukazując ją z wyjątkową głębią. Tym razem przenosimy się na Florydę lat 60. XX wieku, gdzie życie dwóch młodych chłopców, skazanych na pobyt w poprawczaku, staje się osią wydarzeń powieści.

W majowym rankingu roku 2020, "Miedziaki" Colsona Whiteheada otrzymały Nagrodę Pulitzera w kategorii literatura piękna. Jury doceniło książkę jako przejmujące i zwięzłe studium nadużyć w zakładzie poprawczym na Florydzie, które w dobitny sposób opowiada o wytrwałości, godności i odkupieniu. To już drugi Pulitzer w literackiej podróży Whiteheada, pierwszy zdobył w 2017 roku.

W miarę jak idee ruchu praw obywatelskich zaczynają przenikać do Frenchtown, afroamerykańskiej dzielnicy Tallahassee, młody Elwood Curtis, zainspirowany słowami dr. Martina Luthera Kinga, zaczyna wierzyć w swoją równość z innymi. Mimo porzucenia przez rodziców, jego babcia pilnuje, by unikał kłopotów, co daje Elwoodowi szansę na studia w lokalnym college'u dla kolorowych. Jednak życie czarnego chłopca na amerykańskim południu w epoce praw Jima Crowa może łatwo ulec dramatyczniej zmianie z powodu jednego nieprzemyślanego ruchu.

Skazany na poprawczak znany jako Miedziak (The Nickel Academy), Elwood trafia do miejsca, które w swojej misji miało kształtować młodocianych przestępców pod względem fizycznym, intelektualnym i moralnym. W praktyce jednak poprawczak był miejscem pełnym okrucieństwa, gdzie przemoc fizyczna, seksualne wykorzystywanie, korupcja i kradzieże były na porządku dziennym, a każdy, kto próbował się przeciwstawić, znikał bez śladu.

Placówka na Florydzie, która istniała przez ponad sto lat, zrujnowała życie tysiącom chłopców, poddawanych brutalnemu traktowaniu i niszczycielskim upokorzeniom. Colson Whitehead, w swoim wstrząsającym i ambitnym dziele, ukazuje się jako pisarz u szczytu twórczych możliwości, rzucając światło na ciemne karty historii.

W kontekście tej opowieści warto przywołać prawa Jima Crowa, które po wojnie secesyjnej miały na celu utrwalenie rasowej segregacji głównie na amerykańskim południu. Na Florydzie szczególnie rygorystycznie przestrzegano zasady, że czarni i biali nie mogli się razem uczyć, co często prowadziło do niewyobrażalnych nadużyć.