Granica. Na krawędzi Europy

Bułgarsko-turecko-greckie pogranicze to miejsce, gdzie dzika przyroda spotyka się z burzliwą przeszłością. Sto lat temu region ten stanowił tło dla dramatycznych migracji: tysiące muzułmanów opuszczało imperium osmańskie, kierując się ku Turcji, podczas gdy chrześcijanie zmierzali na północ. W okresie zimnej wojny ludzie próbowali uciec przez bułgarskie zasieki przed represjami komunizmu, a dzisiaj te same lasy Strandży są trasą dla uchodźców szukających nowego początku.

Ta część Europy, przecięta starożytnymi rzymskimi drogami, nadal żyje duchem dawnych czasów. W gęstych lasach kryją się trackie grobowce, na polanach można spotkać czcicieli ognia i lokalne znachorki, które umieją zdejmować uroki. Jednak to ludzie najbardziej przyciągają uwagę Kassabovej: pełni sprzeczności, niosący brzemię przeszłości. Przewodnikami autorki w tej podróży stają się dawni i współcześni pogranicznicy, przemytnicy, poszukiwacze skarbów, strażnicy leśni, mieszkańcy wyludnionych wiosek oraz uchodźcy.

Kassabova z poetycką lekkością ożywia pamięć o tragicznym losie europejskiego pogranicza. Jej spotkania z mieszkańcami dodają niezwykłej mocy tej pasjonującej narracji, o czym wspomina Colin Thubron. Dla Jamesa McConnachie z The Sunday Times, książka ta jest porywającą opowieścią o podróży przez pogranicza Bułgarii, Grecji i Turcji, wyróżniającą się umiejętnością uchwycenia relacji międzyludzkich.

Sara Wheeler z Observer podkreśla, że dzięki talentowi narracyjnemu Kassabova potrafi ukazać skutki przemian, które naznaczyły te tereny. Alev Scott z Financial Times zauważa, że w świecie pełnym murów i podziałów książka ta pomaga oswoić lęki przed nieznanym. Teddy Jamieson z Herald opisuje dzieło Kassabovej nie tylko jako relację z podróży, ale prawdziwe dzieło sztuki, a Mark Mazower z Guardian docenia jej liryczną siłę i umiejętność odtworzenia piękna pogranicza. Economist finalizuje, że dzięki swej erudycji i poezji Kassabova ukazuje złożoną historię tego regionu w wyjątkowy sposób.