Dzieła T.29 Listy (Kowalewski)

Czuję się zawsze lepiej i pewniej, gdy jestem odizolowany, niż gdy otacza mnie tłum. Wśród ludzi łatwiej bowiem iść na kompromisy, niż stawiać czoła przeszkodom.

Wydaje się, że Polacy mają naturalną skłonność do myślenia kolektywnego, co mogło doprowadzić do łatwego przyswajania ideologii bolszewickiej. Prawdopodobnie wpływ na to miały rozbiory Polski, a może nawet okres antyindywidualizmu i solidarności szlacheckiej, który im przechodził.

Polscy konserwatyści, zarówno z Wilna, jak i Krakowa, tacy jak Stańczycy, zawsze odrzucali rewolucję, podobnie jak ja. Jednak ich odraza do rewolucji była tak silna, że gdy przemieniła się ona w kontrrewolucję, zaczęli się jej także sprzeciwiać. Zawsze podążali za siłą i władzą.

Literatura odgrywa kluczową rolę w każdym wolnym społeczeństwie, pełniąc funkcję papierka lakmusowego wolności. Ujawnia, czy rzeczywiście istnieje deklarowana wolność słowa i tolerancja. Jest to wprawdzie ryzykowne zajęcie, ale bez podejmowania ryzyka nie można zdobyć wolności.

Prawda, szczególnie ta skomplikowana i niekonsekwentna, odgrywa kluczową rolę w społeczeństwie zatrutym propagandą. Mówienie o takiej prawdzie dla samej prawdy, a nie w imię innej propagandy, można uznać za niemal święty obowiązek. Jednak słowo "święty" niesie ze sobą niebezpieczeństwo fanatyzmu. Warto modlić się o zdolność dostrzegania skomplikowanej prawdy i unikania kolejnych wstrząsów, które mogłyby nas pogrążyć w nowej, ślepej i krwawej ideologii.