Człowiek nietoperz. Harry Hole. Tom 1

„Człowiek nietoperz” to książka, po którą sięgnęłam trochę z ciekawości, a trochę z przekory. Wszyscy wokół trąbili o Nesbø, o Harrym Hole i o tym, że to seria, którą trzeba znać, jeśli ktoś poważnie traktuje kryminały. Powiem więc szczerze, że moje pierwsze wrażenie nie było zachwytem. Początek czytało mi się dziwnie ciężko, miałam problem ze złapaniem rytmu i nawet zastanawiałam się, czy to oby na pewno jest ten głośny, uznany autor. Ale dałam książce szansę i dziś cieszę się, że nie odłożyłam jej po pierwszych rozdziałach.

To pierwszy tom cyklu o Harrym Hole i widać tu, że autor dopiero kreśli postać, która później urośnie do legendy skandynawskiego kryminału. Harry nie jest typowym superbohaterem. Jest policjantem, który ma wady, nałogi, upór, ale też ogromną wrażliwość. Nie jest maszyną do rozwiązywania zagadek, tylko człowiekiem, który myli się i potrafi zapłacić ogromną cenę za swoje porażki. I właśnie za to go polubiłam. On nie jest plastikowy, a jego potknięcia czynią go bardziej autentycznym niż wielu bohaterów współczesnych thrillerów.

Całość zaczyna się nie w Norwegii, lecz w Australii. To dla mnie było bardzo oryginalne i niecodzienne, że norweski policjant trafia na drugi koniec świata, żeby pomóc w śledztwie dotyczącym zamordowanej rodaczki. Sydney u Nesbø to nie słoneczne plaże i atrakcje turystyczne, ale ciemne zaułki, speluny, burdele i świat, o którym turyści nie mają pojęcia. I wbrew pozorom to właśnie ten obraz miasta stał się jednym z większych atutów powieści. Klimat jest tu gęsty, mroczny i odrobinę egzotyczny. Jako czytelniczka miałam poczucie, że to podróż w głąb miejskiego labiryntu.

Wątek kryminalny rozwija się powoli. I to był dla mnie największy problem. Zabójstwo, które teoretycznie stanowi punkt wyjścia, przez długi czas jest tłem do budowania atmosfery i kreślenia obrazu australijskiego półświatka. Samo śledztwo momentami się rozmywa, a ja miałam wrażenie, że Nesbø bardziej interesuje opis obyczajowy czy refleksja nad relacją z nowym partnerem, Andrew Kensingtonem, niż klasyczna konstrukcja kryminału. Nie ukrywam, że liczyłam na większą dynamikę i chwilami łapałam się na tym, że przewracam strony, czekając, aż wydarzy się coś „konkretniejszego”.

Ale właśnie wtedy autor mnie „złapał”. Bo gdy akcja naprawdę rusza, to idzie pełną parą. Styl Nesbø ma to do siebie, że długo snuje pajęczynę, a potem nagle pociąga za wszystkie nitki naraz. Napięcie rośnie, pojawiają się nowe tropy i zaczynamy rozumieć, że sprawa jest znacznie poważniejsza niż z początku wyglądała. Nawet motyw mordercy okazuje się przemyślny i podszyty psychologią.

Do tego dochodzi warstwa osobista - wątek uczuciowy, którego w kryminałach zasadniczo unikam, bo często wygląda sztucznie. A tutaj byłam zaskoczona, jak dobrze został poprowadzony. To nie jest tanie romansidło, tylko historia, która wnosi dodatkową głębię i pozwala lepiej poczuć, kim jest Harry, gdy opada policyjna maska. Nie zdradzę szczegółów, ale powiem jedno - ten wątek mnie wzruszył, nawet jeśli zakończenie okazało się bolesne.

Czy to najlepszy kryminał, jaki czytałam? Nie. Czy idealny początek serii? Nie do końca. Sama fabuła bywa rozwleczona, a momentami miałam wrażenie, że Nesbø gubi tempo. Ale jako wprowadzenie do postaci Harry’ego Hole i do stylu autora - sprawdza się świetnie. Ta książka pokazuje, że obcujemy z pisarzem, który tworzy bohaterów z krwi i kości, nie boi się wątków trudnych i potrafi tchnąć autentyczność nawet w sceny, które wydają się banalne.

Podsumowując: „Człowiek nietoperz” to lektura wymagająca cierpliwości. Trzeba przebrnąć przez wolniejsze fragmenty, żeby docenić finał i samą kreację postaci. Ja cieszę się, że zaczęłam właśnie od tego tomu, bo inaczej nie wiedziałabym, jaką drogę przeszedł Harry Hole i jak bardzo ta postać się zmienia w kolejnych częściach. Jeśli ktoś oczekuje sensacyjnego kryminału od pierwszej strony, może być rozczarowany, ale jeśli pozwoli sobie na powolne wtopienie się w australijski mrok, dostanie nagrodę w postaci klimatycznej, poruszającej i niepokojącej opowieści z zakończeniem, którego długo się nie zapomni.