Bębny nocy. Studium

"Bębny nocy" to tytuł zagubionej, nigdy nieodnalezionej powieści autorstwa znanego chorwackiego poety, Tina Ujevicia (1891-1955). W centrum tej opowieści znajduje się Josip Gubernik, austriacki leśnik, który przybywa do Sarajewa w czerwcu 1914 roku, by badać lokalny gatunek drzewa, klon jaworowaty, rosnący w pobliskich górach. Już podczas podróży pociągiem zaczyna sporządzać notatki, które kontynuuje przez cały pobyt w mieście. Te zapiski, opatrzone tytułem "Dziennik sarajewskich nocy", zostaną później wydane dwukrotnie: po zakończeniu II wojny światowej oraz w latach osiemdziesiątych. Wersje te różnią się drobnymi szczegółami i fragmentami, które zostały pominięte bądź usunięte przez cenzurę. Książka koncentruje się na tych właśnie różnicach, a także postaci autora dziennika oraz na samym mieście widzianym oczami obcego przybysza.

Sarajewo, miejsce zamieszkania Gubernika i Jergovicia, jak również setek ludzi zmuszonych do jego opuszczenia podczas wojny w końcu XX wieku, jawi się jako miejsce zarówno magiczne, jak i zwyczajne. Z niewyjaśnionych przyczyn Gubernik opuszcza Sarajewo w 1919 roku, a rok później jego ślady prowadzą do Argentyny. Niedługo później do Sarajewa przybywa Tin Ujević, który dzięki Miljenko Jergovićowi ma okazję zapoznać się z Gubernikiem poprzez listy. Ujević prowadzi w mieście bohemiarskie życie, tworząc poezję oraz powieść, która niestety zaginęła. Zestawienie postaci bohemy i statecznego Austriaka przynosi wiele fascynujących spostrzeżeń.

W tej książce Jergović stosuje krytyczną analizę tekstu, by zrekonstruować losy zarówno jednostki, jak i miasta. Mimo że historia Gubernika jest fikcyjna, otaczają go zarówno wymyślone, jak i historyczne postacie, a rzeczywistość Sarajewa oraz historia XX wieku, które wpłynęły na to miasto, są jak najbardziej autentyczne.