Michał Murawjow - sylwetka autora

Rosyjski działacz konserwatywny, znany jako generał-gubernator wileński podczas tłumienia powstania styczniowego w latach 1863-1865, był znaczącą postacią tamtych wydarzeń. Został mianowany na stanowisko generał-gubernatora Litwy, znanej w carskim systemie biurokratycznym jako Kraj Północno-Zachodni, który obejmował sześć guberni byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, w tym wileńską, kowieńską, grodzieńską, witebską, mińską, mohylewską oraz augustowską. Jego głównym celem było skuteczne stłumienie powstania, co mógł osiągnąć dzięki nieograniczonym pełnomocnictwom.

Zanim wyruszył do Wilna, wypowiedział słowa, które zapowiadały jego stanowcze działania: „W każdej sprawie najtrudniejszy jest początek... Pierwszą rzeczą, którą zrobię po przyjeździe do Wilna, będzie to, że rozstrzelam księdza.” Jego działania w regionie były surowe, a środki, które stosował, określano jako radykalne. Nakazywał palić wsie podejrzewane o udzielanie wsparcia powstańcom. Zmuszał szlachtę do skierowania wiernopoddańczego adresu do cara Aleksandra II i nakładał na ich majątki surowe kontrybucje, wynoszące 10% ich wartości, egzekwując je bezwzględnie.

Generał-gubernator stosował także zastraszanie wobec hierarchii kościelnej, żądając od niej publicznego potępienia powstania, podczas gdy jego armia licząca ponad 100 000 ludzi zajmowała się ściganiem i rozbijaniem oddziałów powstańczych. Represjom poddano około 9 500 osób, jak wynika z jego własnego zestawienia. W guberniach litewskich stracono 127 osób, a w guberni augustowskiej 50—w większości byli to złapani powstańcy. Zesłani na katorżnicze roboty byli licznie liczeni spośród 972 osób, 345 wcielono siłą do wojska, a 864 skazano na służbę w rotach aresztanckich. Ponadto 1 427 osób zesłano na Syberię, a 1 529 wysiedlono do głębi Rosji, osadzając ich na ziemiach państwowych w odległych regionach. Wraz z zsyłkami i przesiedleniami dokonywano konfiskaty majątków. Ze względu na swoje brutalne metody zyskał przydomek "Wieszatiel".