Szklana kula

W 1964 roku powieść Zofii Romanowiczowej „Szklana kula”, choć otrzymała pozytywne recenzje, m.in. od Henryka Berezy, została zablokowana przez cenzurę, która nakazała zniszczenie przygotowanego składu książki przygotowywanej do wydania przez PIW. Ten krok miał na celu zmuszenie Zofii i Henryka Romanowiczów, prowadzących w Paryżu księgarnię i oficynę wydawniczą Libella, do współpracy. Ich działalność obejmowała publikowanie dzieł takich autorów jak Tadeusz Nowakowski, Aleksander Wat, Maria Czapska, Jan Józef Szczepański oraz Hanna Krall. Ponadto, Libella wspierała wydawanie numerów „Kultury” w czasach, gdy Instytut Literacki nie posiadał jeszcze praw wydawniczych. Ta decyzja cenzurystyczna spowodowała, że Romanowiczowa, mimo iż była obiecującą uczennicą Melchiora Wańkowicza i laureatką prestiżowych nagród, w tym Fundacji im. Kościelskich, zniknęła z umysłów polskich czytelników.

Powieść „Szklana kula” jest dziełem wielowymiarowym, które można analizować na różnych poziomach. W warstwie fabularnej jest to opowieść o II wojnie światowej i niemieckiej okupacji, ale zawiera także elementy autobiograficzne, intertekstualne i filozoficzne. Józef Wittlin określił tę powieść jako jedno z najbardziej intrygujących i oryginalnych dzieł beletrystycznych, które powstały w odpowiedzi na bolesne doświadczenia wojenne. Romanowiczowa poprzez swoją nowatorską technikę i koncepcję stworzyła dzieło nie tylko zrozumiałe, ale także wyróżniające się uniwersalnością podejmowanej problematyki. Ta polska wersja historii Hioba, choć subtelna, wzbudza głęboki szacunek i emocje wśród myślących czytelników oraz najbardziej wymagających miłośników literatury pięknej.