Święci i łzy

Emil Cioran (1911-1995), znany jako jeden z najbardziej wpływowych filozofów XX wieku, przyszedł na świat i spędził młodzieńcze lata w Rumunii, zanim w 1937 roku przeprowadził się do Francji, gdzie spędził resztę swojego życia. Przed wyjazdem opublikował w Rumunii książkę na temat religii i wiary, która wywołała wiele kontrowersji. Początkowo, w roku 1937, dzieło to zostało wydane własnym sumptem i nie cieszyło się dużym rozgłosem. W miarę upływu czasu uznano je jednak za znaczący wkład w debatę europejską dotyczącą wiary. Choć w Rumunii książka była uważana za bluźnierczą, Cioran określał ją jako jedyną inspirowaną mistyką pozycję na Bałkanach.

Książka powstała w szczególnie trudnym dla autora okresie, kiedy zmagał się z bezsennością i doświadczaniem kryzysu duchowego, spowodowanego m.in. fascynacją i jednoczesną niemożnością uwierzenia. Religia była dla niego kusząca, lecz jak sam przyznawał, nie mógł znaleźć w sobie zdolności do prawdziwej wiary. To niemożność wierzenia dręczyła go równie mocno jak bezsenność. W swoim znaczącym aforystycznym eseju, Cioran podejmuje temat świętości, kontrastując ją z ateologicznymi mistycyzmem. Z jednej strony postrzega świętych jako polityków, szaleńców pragnących wszystkiego, którzy realizują swoją wolę siły i manię wielkości poprzez cierpienie. Z drugiej strony, mistycy polegają na intuicji i dążą jedynie do bezpośredniego kontaktu z Bogiem. Według Ciorana, nie możemy już wierzyć w świętych, możemy jedynie podziwiać ich iluzje. W tych na poły poetyckich rozważaniach, filozof splata wątki świętości, łez, muzyki i mistycyzmu.