Pożytki z katorgi

Syberia, będąca miejscem zesłań tysięcy Polaków w XIX wieku, często przywodzi na myśl tragiczne doświadczenia. Utrwalona przez malarzy takich jak Malczewski czy Grottger, jawi się jako symbol cierpienia. Jednak Wojciech Lada w swojej książce prezentuje inny obraz tych wydarzeń. Przedstawia zesłańców nie tylko jako ofiary katorgi, ale i osoby, które doświadczyły codzienności pełnej nieprzyjemnych zapachów jurt, komarów oraz przeszywającej nudy.

Lada ukazuje, że czas spędzony na zesłaniu nie był dla wszystkich czasem straconym. Przykłady takie jak Jan Czerski i Wacław Sieroszewski pokazują, jak pobyt w carskiej niewoli mógł stać się okazją do rozwoju osobistego i naukowego. Czerski, z początku nieświadomy zagadnień przyrodniczych, po kilku latach w Omsku stał się wybitnym geologiem. Sieroszewski, z zawodu ślusarz, powrócił do Polski jako uznawany jakutolog i ekspert w dziedzinie szamanizmu. Natomiast Bronisław Piłsudski, który udał się na Sachalin jako przyszły prawnik, opuścił je jako badacz lokalnych kultur i języków.

Opowieści o ludziach takich jak Sieroszewski, Piłsudski, Dybowski, Czekanowski, Czerski, czy Kon, to dowody ogromnego wpływu, jaki Polacy mieli na rozwój wiedzy o Syberii. Wojciech Lada z wielką starannością opisuje ich dokonania, pokazując, że nawet doświadczenia, które wydają się ciężarem, mogą prowadzić do czegoś wartościowego.