Political fiction. Romans i zdrada

W nocy z 17 na 18 września 1939 roku historia rozeszła się na dwie niezgodne ścieżki. Jedną z nich znamy dobrze: to ta, w której naczelny wódz Wojska Polskiego nakazał nie walczyć z Sowietami, co skutkowało długotrwałą dominacją Związku Radzieckiego nad Polską. Istnieje jednak inna wersja wydarzeń, w której pisarz Tadeusz Dołęga-Mostowicz fałszuje ten rozkaz, przyczyniając się do walki z wykorzystaniem narzędzi propagandowych. W tej alternatywnej rzeczywistości Polska, w sojuszu z Rumunią, pokonuje Sowiety, a Stalin ucieka do Gruzji.

Na pierwszy rzut oka, Romans i zdrada może wydawać się kontynuacją alternatywnej historii przedstawionej w Political fiction. Romans ahistoryczny autorstwa Stanisława Danielewicza. Jednakże, nowa powieść przedstawia wygrane starcia aliansu polsko-rumuńskiego w sposób, który pozwala czytelnikowi na własną interpretację. Alternatywna historia zapisana jest w formie niezależnych szkiców, a fabuła wprowadza elementy do lat 70. XX wieku, jednocześnie odzwierciedlając współczesne niepokoje i absurdy.

Zarówno w alternatywnej, jak i rzeczywistej historii pojawiają się pytania dotyczące przeszłości i przyszłości. Znajdziemy tu także dylematy dwóch sekretarek Dołęgi-Mostowicza, które przepisują jego powieść Political fiction. Wątek romansu między przystojnym porucznikiem Rejtanem Szlacheckim a piękną Urszulą prowadzi nas do dwóch różnorodnych zakończeń po serii niespodziewanych wydarzeń.

Poznamy fanatycznego komunistę lejtnanta Roguszkina, porucznika Szlacheckiego, który sprzedaje swój wizerunek producentom reklam, oraz kuriozalne sytuacje w londyńskiej restauracji, gdzie jedynie bigos, pierogi i kotlet schabowy są jadalne. Opisano także działanie sieci Bed, Sex and Breakfast sponsorowanej przez rząd brytyjski, a Ingrid Bergman wcielająca się w rolę Elizy z Pygmaliona, który trafia w ręce współczesnego scenarzysty.

Choć nie każdy musi się zgodzić z wizją Danielewicza, książka nie pozwala się nudzić. Łączy płynny język z humorem, ironią i autoironią, przyciągając uwagę i nawiązując do klasyków jak Dobry wojak Szwejk czy Paragraf 22.