Pokój Ryski. Wspomnienia, pertraktacje, tajne układy z Joffem, listy

Dziesięć lat po podpisaniu ostatecznego Traktatu Pokoju między Polską a Rosją i Ukrainą Sowiecką, warto przywołać ten historyczny moment, który miał miejsce 18 marca 1931 roku. Traktat ten zakończył ponad stuletnią zaciętą walkę o niepodległość polityczną Polski. Wytyczył granice nowo odrodzonego państwa i wpłynął na sytuację polityczną narodów ukraińskiego i białoruskiego, a także na różnorodne kwestie związane z prawem, gospodarką i kulturą. Pragnąc przypomnieć społeczeństwu ten kluczowy etap w naszej historii, zamierzam w tym opracowaniu przedstawić fakty mogące stać się w przyszłości cennym źródłem informacji dla historyków zajmujących się Traktatem Ryskim.

Pomimo upływu dziesięciolecia, temat ten wciąż budzi emocje i kontrowersje, co utrudnia stworzenie obiektywnego obrazu wydarzeń. Dostępna literatura, zarówno ze strony polskiej, jak i sowieckiej, jest zaskakująco uboga. Materiał przedstawiony w tej książce, poza osobistymi wspomnieniami, stanowi bezpośrednie odzwierciedlenie wydarzeń z tamtego okresu, od konferencji pokojowych po prywatną korespondencję z uczestnikami i liderami tamtych czasów. Uważam, że takie autentyczne i niefiltrowane źródła mają szczególną wartość historyczną.

Na pełne przetrawienie tego materiału i jego kompletną analizę historyczną przyjdzie jeszcze czas. W mojej pracy starałem się unikać ponownego rozpatrywania sporów wewnętrznych, które choć były, najczęściej nie miały kluczowego znaczenia historycznego i można je pomijać. Jeżeli jednak któreś z tych kwestii miały większy wpływ, będą one wciąż obecne w dyskursie publicznym.