Panów piłą. Trzy legendy o Jakubie Szeli

Kim był Jakub Szela? Czy można go postrzegać jako brutalnego zbrodniarza, wybawcę chłopów, czy może jako pioniera walki klasowej? W polskiej historii i kulturze niewiele postaci wzbudza tyle emocji i kontrowersji co on. Pomimo niemal dwustu lat tworzenia licznych pieśni, wierszy, powieści i prac naukowych o jego życiu, wokół jego postaci wciąż unosi się aura tajemniczości. Przetrwały trzy dominujące narracje o jego dokonaniach. Pierwsza z nich została stworzona przez szlachtę tuż po rabacji galicyjskiej i dzięki ich wpływom, utrwaliła wizerunek Szeli jako bezwzględnego przestępcy. W opozycji do tej wersji, wieś zachowała w pamięci obraz Szeli jako bohatera, który odegrał kluczową rolę w zniesieniu pańszczyzny w 1848 roku. Po II wojnie światowej, komuniści, uznając jego rewolucyjne zapędy, wpisali go do swoich kanonów jako ikonę i umieścili jego imię w podręcznikach szkolnych. Jednak ich triumf w popularyzacji tej wersji był tylko przejściowy.

Książka „Panów piłą. Trzy legendy o Jakubie Szeli” stanowi analizę trwających niemal dwa wieki zmagań o odzyskanie przez inteligencję i ziemiaństwo kontroli nad historią Polski. Chłopi, a zwłaszcza ich najsłynniejszy przywódca, często byli pomijani w tych opowieściach. Publikacja ta rzuca światło na przyczyny tego zjawiska.