Oświecenie, czyli tu i teraz

Immanuel Kant zadał pytanie „Czym jest Oświecenie?” w swoim ikonicznym tekście z 1784 roku. Ponad dwieście lat później, autorzy i autorki zebrani w tej książce ponownie podejmują to wyzwanie, starając się uchwycić jego znaczenie w nowym kontekście. Pytają, jak współczesny świat może kształtować się pod wpływem idei Oświecenia, ale z perspektywy politycznej i społecznej.

Obecnie panuje pesymizm dotyczący trwałości tradycji oświeceniowej. Myśliciele z różnych dziedzin i o rozmaitych przekonaniach politycznych często ogłaszają koniec tej epoki. Nieliczne wzrosty religijnych fundamentalizmów oraz malejące zaufanie do nauki zdają się potwierdzać te przypuszczenia. Książka ta jednak kwestionuje takie podejście, wskazując na Oświecenie jako ciągle aktualny i dynamiczny proces. Jest przedstawiane nie jako zamknięty rozdział, lecz jako żywotna siła mogąca wpływać na naszą teraźniejszość poprzez krytyczne myślenie.

Dziedzictwo oświeceniowe, jak sugerują autorzy, nie jest bagażem historii, który trzeba ożywić czy też porzucić. Przeciwnie, to wciąż nieukończony projekt, który ma potencjał rozwoju i redefinicji. Integralną część publikacji stanowi esej wizualny, który korzysta z bogactwa kolekcji Gabinetu Rycin BUW, pierwszej kolekcji grafiki utworzonej w Polsce przez króla Stanisława Augusta. Te historyczne prace zostały wzbogacone o współczesne refleksje artystyczne stworzone specjalnie dla wystawy w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie w 2018 roku, współgrając z przesłaniami książki.